دانلود پاورپوینت علوم هشتم فصل 8 تولید مثل

[vc_row][vc_column][vc_column_text]دانلود پاورپوینت علوم هشتم فصل 8 تولید مثل

چه ویژگی‌ای در جانداران هست که سبب می‌شود، جمعیت یک نوع از آنها زیاد شود؟ اگر افراد یک نوع جانور نتوانند تولید مثل کنند، چه اتفاقی می‌افتد؟ جانداران متفاوتی که در اطراف شما وجود دارند، چگونه تکثیر می‌شوند؟

جانداران به روش‌های متفاوتی تولید مثل می‌کنند.

در جدول ۱ تعدادی از ویژگی‌های جانداران آمده است. زیر هر ویژگی نقش آن را بنویسید. به نظر شما چه تفاوت اساسی بین تولید مثل و ویژگی‌های دیگر جانداران وجود دارد؟

ویژگی	تغذیه	تنفس	دفع	تولید مثل
نقش

فعالیت (صفحهٔ 66 کتاب درسی)

 

وسایل و مواد لازم: ظرف شیشه‌ای، مخمر نانوایی، شکر، نمک، آب، قاشق چای‌خوری، میکروسکوپ، تیغه و تیغک.
مخمر نانوایی، قارچی تک یاخته‌ای است. به اندازهٔ یک قاشق چای‌خوری پودر مخمر نانوایی را به همراه مقدار اندکی شکر و نمک در ظرف شیشه‌ای بریزید. حدود ۵۰ میلی‌لیتر آب به آن اضافه کنید تا آب با پودر مخمر مخلوط شود. روی ظرف را بپوشانید و آن را در جای نسبتاً گرم قرار دهید. بعد از گذشت ده دقیقه آن را مشاهده و آنچه را می‌بینید، یادداشت کنید. قطره‌ای از این مخلوط را روی تیغه بگذارید و روی آن تیغک قرار دهید. نمونه را با میکروسکوپ مشاهده و شکل آنچه را می‌بینید، رسم کنید.
روش کار: ظرف شیشه‌ای در دمای 17 تا 25 درجه نگهداری می‌کنیم، مشاهده می‌شود که تعدادی حباب روی محلول غلیظ ایجاد شده است. که این حباب‌ها مربوط به گاز (کربن دی‌اکسید) است که توسط مخمر نان تولید شده است.

گفت‌وگو کنید (صفحهٔ 66 کتاب درسی)

شکل زیر، مراحل رشد و تکثیر باکتری را نشان می‌دهد. با توجه به این شکل و آزمایش مربوط به مخمر، تولید مثل باکتری و مخمر را با هم مقایسه کنید.

در این مخمر قسمتی از بدن جاندار رشد می‌کند و جوانه ایجاد می‌شود ولی در باکتری، سلول اولیه به دو نیمه تقسیم می‌شود و دو باکتری حاصل می‌شود.

دانلود پاورپوینت علوم هشتم فصل 8 تولید مثل

بعضی جانداران برای تولید مثل به فرد دیگری نیز نیاز دارند؛ مثلاً جانداری مانند کبوتر برخلاف باکتری به تنهایی نمی‌تواند تولیدمثل کند. برای انجام شدن تولید مثل درچنین جاندارانی به دو جنس نر و ماده نیاز است. بنابراین به این نوع تولید مثل، تولید مثل جنسی می‌گویند. اما تولید مثل باکتری و مخمر از نوع تولید مثل غیرجنسی است؛ چرا؟

آیا می‌دانید؟
بعضی جانداران فقط تولید مثل جنسی و بعضی فقط تولید مثل غیرجنسی دارند؛ در حالی که بعضی جانداران هر دو نوع تولید مثل را دارند.

روش‌های تولید مثل غیرجنسی

تولیدمثل غیرجنسی در جانداران تک یاخته‌ای، نوع رایج و معمول تولید مثل است. تولید مثل غیرجنسی در جانداران پریاخته‌ای نیز وجود دارد. تولیدمثل غیرجنسی در طبیعت به روش‌های متفاوتی انجام می‌شود. در ادامه به روش‌های متفاوت تولیدمثل غیرجنسی می‌پردازیم.
دونیم شدن: باکتری‌ها به روش دونیم شدن، تولیدمثل می‌کنند. دیدید که یاخته باکتری از وسط به دو نیمه تقسیم می‌شود. در این حالت هر نیمه، یک یاخته کامل است که بعد از رشد می‌تواند به همین روش تقسیم و تکثیر شود.

 

آیا می‌دانید؟
اگر مواد مغذی کافی و دمای محیط مناسب باشد، باکتری‌ها به سرعت رشد می‌کنند و هر ۲۰ دقیقه یک بار تقسیم می‌شوند.

جوانه زدن: در آزمایشی که با مخمر نانوایی انجام دادید، دیدید که بخشی از سطح بعضی یاخته‌ها برآمده است. به هر یک از این برآمدگی‌ها که به تدریج بزرگ می‌شوند، جوانه می‌گویند (شکل ۲). هر جوانه یک یاخته مخمر است که ممکن است به یاخته مادر متصل بماند یا از آن جدا شود.
قطعه قطعه شدن: در فصل قبل دیدید از قطعه‌ای سیب‌زمینی که جوانه دارد، گیاه دیگری به وجود می‌آید. این روشِ تولیدمثل در طبیعت نیز وجود دارد؛ مثلاً گیاه خزه انشعاب‌هایی دارد که اگر جدا شوند، هریک از آنها رشد، و یک گیاه خزه ایجاد می‌کند.

فعالیت (صفحهٔ 67 کتاب درسی)

 

دانلود پاورپوینت علوم هشتم فصل 8 تولید مثل

وسایل و مواد لازم: نان کپک زده، میکروسکوپ، تیغه و تیغک
قطره‌ای آب روی تیغه بگذارید. با استفاده از چیزی مانند سوزن یا خلال دندان، مقداری از کپک را از روی نان بردارید و به آرامی با آب روی تیغه مخلوط کنید. روی آن تیغک بگذارید و با میکروسکوپ مشاهده کنید. شکل چیزی را که می‌بینید، رسم کنید. آزمایشی طراحی کنید که نشان دهد چه عوامل محیطی در رشد کپک روی نان نقش مثبتی دارند؟
طراحی آزمایش:
کمی نان یا خمیر را مرطوب می‌کنیم، داخل کیسه‌ای قرار داده و در جای تاریک و گرم قرار می‌دهیم. پس از سه روز، کپک‌ها روی آن رشد می‌کنند می‌توانیم این کار را با میوه نیز انجام دهیم.
نتیجه گیری:
عوامل محیطی مؤثر در رشد کپک‌ها:
1- گرما
2- هوا
3- رطوبت
4- محیط قندی یا چربی

هاگ‌زایی

کپک نان نمونه‌ای از جاندارانی است که با تولید یاخته‌هایی به نام هاگ زیاد می‌شود. هاگ‌ها در هاگدان تشکیل می‌شوند. هاگ یاخته کوچک، سبک و مقاومی است که همراه با هوا و آب پخش می‌شود. هاگ در صورتی که در جای مناسب قرار گیرد، رشد می‌کند و جانداری مانند والد خود به وجود می‌آورد. کپک روی میوه‌ها نیز با همین روش زیاد می‌شود.

گفت‌وگو کنید (صفحهٔ 68 کتاب درسی)

معمولاً کپک‌ها ابتدا به شکل لکه‌های کوچک روی نان یا میوه دیده می‌شوند؛ اما با گذشت زمان این لکه‌ها بزرگ‌تر می‌شوند و سرانجام همهٔ سطح آنها را می‌پوشانند. چه استدلالی برای این مشاهده دارید؟ چون کپک نان به وسیله هاگ تولید مثل می‌کند، هاگ‌ها روی سطح نان با جذب آب و مواد قندی به سرعت رشد کرده و ریشه‌دار می‌شوند. سپس با تولید هاگدان‌ها، هاگ‌ها را روی سطح نان پخش می‌کنند.

آیا می‌دانید؟
سال‌ها پیش، الکساندر فلمینگ به طور اتفاقی دریافت که کپک ماده‌ای تولید می‌کند که باکتری‌های بیماری‌زا را می‌کشد. چند سال بعد همکارانش توانستند این ماده را استخراج و اولین پادزیست را تولید کنند. این پادزیست، پنی‌سیلین نام دارد و برای از بین بردن عفونت‌ها به کار می‌رود. فلمینگ و همکارانش برای این کشف، جایزهٔ نوبل را دریافت کردند.

فعالیت (صفحهٔ 69 کتاب درسی)

 

شکل‌های زیر، تولید مثل غیرجنسی را در بعضی جانداران نشان می‌دهد. روش هر تولیدمثل را زیر هر شکل بنویسید.

بعضی گیاهان بخش‌های ویژه‌ای برای تولیدمثل غیرجنسی دارند که با آنها تکثیر می‌شوند. نمونه‌ای از این بخش‌ها را در گیاه می‌بینید. به جوانه‌های روی لبه برگ‌ها توجه کنید. این جوانه‌ها از برگ جدا می‌شوند و در خاک رشد می‌کنند.

فعالیت (صفحهٔ 69 کتاب درسی)

 

پرورش‌دهندگان گل و گیاه، روش‌های متفاوتی برای ازدیاد (تکثیر) گیاهان به کار می‌برند. با این کار، آنها می‌توانند در مدتی کوتاه، تعداد فراوانی گل و گیاه تولید کنند. با مراجعه به مراکز پرورش گل و گیاه به طور گروهی این روش‌ها را از نزدیک مشاهده، و گزارشی در این باره تهیه کنید و درکلاس ارائه دهید.
روش‌های تکثیر و ازیاد گیاهان:
1- جدا کردن ساقه زیر زمینی یا پیاز گل‌ها: مثل زنبق، نرگس، گلایل
2- قلمه زدن مانند: شمعدانی، بید، مو
3- پیوند زدن مثل: گل سرخ، سیب، گردو
4- خوابانیدن شاخه: مثل: یاس، مو

تولیدمثل جنسی

کدام یک از جانوران شکل ۷ می‌تواند به تنهایی تولیدمثل کند؟ وجود دو فرد یا دو نوع یاختۀ ماده و نر در تولید مثل جنسی ضروری است. شکل ظاهری نر و ماده در بعضی جانداران با هم متفاوت است؛ به طوری که به آسانی از همدیگر تشخیص داده می‌شوند. نر و مادۀ این جانوران را چگونه از یکدیگر تشخیص می‌دهید؟

معمولاً شکل نوزادان جانورانی که نر و مادهٔ آنها با هم فرق می‌کنند، یکسان است. مثلاً تشخیص مرغ یا خروس بودن جوجه‌ها دشوار است؛ اما چرا با افزایش سن، این تفاوت‌ها آشکار می‌شوند؟
جانداران نر و ماده اندام‌های تولیدمثلی دارند. در این اندام‌ها یاخته‌های جنسی یا کامه (گامت) تولید می‌شوند. جاندار ماده، کامۀ ماده و جاندار نر، کامۀ نر تولید می‌کند. کامۀ نر با کامۀ ماده ترکیب می‌شود و یاختۀ تخم به وجود می‌آید. به ترکیب شدن کامۀ نر و ماده لقاح می‌گویند. یاختۀ تخم، بارها تقسیم، و درنهایت از رشد و نمو یاخته‌های حاصل از آن، جاندار کاملی تشکیل می‌شود.

دانلود پاورپوینت علوم هشتم فصل 8 تولید مثل

گفت‌وگو کنید (صفحهٔ 71 کتاب درسی)

با توجه به اینکه در تولیدمثل جنسی، دو کامه از دو فرد نر و ماده با هم ترکیب می‌شوند، آیا کامه‌ها می‌توانند حاصل تقسیم رِشتمان باشند؟ برای پاسخ خود دلیل بیاورید. خیر، زیرا گامت‌ها حاصل تقسیم میوز هستند و تعداد کروموزم‌های آنها نصف تعداد کروموزم‌های سلول اولیه است. به طور مثال در انسان اسپرم 23 و تخمک 23 کروموزم دارد.

تعداد فام‌تن‌های هر کامه، نصف تعداد فام‌تن‌های یاخته‌ای است که از آن به وجود آمده است. یاخته‌هایی که در اندام‌های تولیدمثلی قرار دارند با تقسیم کاستِمان (میوز)  کامه تولید می‌کنند  مقدار دِنا در تقسیم کاستِمان نیز مانند تقسیم رِشتمان (میتوز) ابتدا دو برابر می‌شود.

 

فعالیت (صفحهٔ 71 کتاب درسی)

 

در شکل ۹ محل تقسیم رِشتمان یا کاستِمان را مشخص کنید. اگر تقسیم کاستِمان وجود نداشت، آیا تولیدمثل جنسی امکان پذیر بود؟

خیر، در تقسیم میوز کروموزم‌ها کاهش یافته و هر گامت 23 کروموزم دارد که پس از لقاح سلول تخم 46 کروموزمی حاصل می‌شود.

تولید مثل جنسی در جانوران

گفت‌وگو کنید (صفحهٔ 72 کتاب درسی)

شکل زیر کامه‌های نر و ماده را در چند جانور نشان می‌دهد. با توجه به شکل، کامه‌های نر و ماده چه تفاوت‌های کلی با هم دارند؟

 

گامت نر (اسپرم)	گامت ماده (تخمک)
کوچک	بزرگ (0/1 میلی‌متر)
متحرک	بدون حرکت یا کند حرکت

تولید کامه‌های نر و ماده اساس تولیدمثل جنسی در همهٔ جانداران است. کامه نر در جانوران زامه نامیده می‌شود. لقاح در جانوران به دو شکل خارجی و داخلی رخ می‌دهد. در لقاح خارجی، کامه ماده و زامه درخارج از بدن جانور ماده ترکیب می‌شوند. به نظر شما چنین جانورانی در چه محیط‌هایی زندگی می‌کنند؟ در لقاح داخلی کامه ماده و زامه، درون بدن جانور ماده با هم ترکیب می‌شوند.

فعالیت (صفحهٔ 72 کتاب درسی)

 

الف) ماهی‌ها، دوزیستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران پنج گروه مهره داران‌اند. دربارهٔ خارجی یا داخلی بودن لقاح در هر گروه از آنها نظر خود را با استدلال بیان کنید.
1- ماهی‌ها و دوزیستان دارای لقاح خارجی (معمولاً در آب) به طور مثال ماهی‌ها و قورباغه‌های نر اسپرم خود را کنار تخمک‌ها در آب رها می‌کنند و عمل لقاح در آب انجام می‌شود.
2- خزندگان، پرندگان و پستانداران لقاح داخلی (داخل بدن فرد ماده) ترکیب اسپرم و تخمک در محیط داخلی بدن فرد ماده انجام می‌شود.
ب) افراد کدام گروه از زاده‌هایشان مراقبت می‌کنند؟ بعضی از خزندگان و بیشتر پرندگان و پستانداران جنین را داخل رحم یا داخل تخم محافظت و تغذیه می‌کنند.
پ) در مهره داران، جانوران ماده‌ای که لقاح خارجی دارند، نسبت به آنهایی که لقاح داخلی دارند، چندین برابر کامه تولید می‌کنند. به نظر شما دلیل این پدیده چیست؟ به طور مثال در ماهی‌ها، تعداد زیادی تخمک و اسپرم در داخل آب رها می‌شوند تا تعدادی از این گامت‌ها بتوانند به هم برسند و لقاح انجام شود. چون بسیاری از این تخمک‌ها توسط جانداران دیگر به عنوان غذا مصرف و یا توسط عوامل محیطی از بین می‌روند.
ت) توضیح دهید احتمال زنده ماندن زاده‌ها (فرزندان)، در رشد و نمو تخم در بیرون از بدن بیشتر است یا درون بدن.
درون بدن  (لقاح داخلی): زیرا در محیط خارجی مثل آب ممکن است نوزادان خوراک جانوران دیگر شوند یا عوامل محیطی مثل سرما، گرما و… آنها را از بین ببرند. ولی در لقاح داخلی نوزادان در داخل تخم یا رحم محافظت و تغذیه می‌شوند و جنین گرمای کافی در اختیار دارد.
با مراجعه به منابع معتبر، درستی پاسخ هایتان را بررسی کنید.

در بیشتر پستانداران بخشی از بدن مادر به رشد و نمو جنین اختصاص دارد. این بخش رَحِم نامیده می‌شود. بند ناف با رگ‌های خونی‌ای که دارد، بین جنین ودستگاه گردش خون مادر ارتباط ایجاد می‌کند؛ یعنی بند ناف، مواد مغذی و اکسیژن را از مادر به جنین می‌رساند و مواد دفعی جنین را نیز به بدن مادر می‌برد.

تولید مثل در انسان

از کارهای غده‌های جنسی در انسان تولید کامه است. زامه در بیضه و کامۀ ماده در تخمدان تشکیل می‌شود. زامه‌ها بعد از بلوغ، پیوسته در بیضه‌ها تولید می‌شوند. این عمل معمولاً تا کهنسالی ادامه دارد.
کامه‌های ماده در دوران جنینی به تعداد مشخصی تولید می‌شوند. بعد از بلوغ، معمولاً در هر ماه یک کامه از تخمدان جدا می‌شود. تولید کامۀ ماده، معمولاً حدود سن ۵۰ سالگی متوقف می‌شود. تغذیهٔ مناسب و رعایت بهداشت برای سلامت غده‌های جنسی ضروری است.

فعالیت (صفحهٔ 73 کتاب درسی)

 

بعضی دوقلوها همسان (هم شکل و از یک جنس) و بعضی غیرهمسان‌اند. شکل زیر چگونگی ایجاد دوقلوهای همسان و غیرهمسان را نشان می‌دهد. با توجه به شکل، علت همسان بودن یا غیرهمسان بودن دوقلوها را توضیح دهید.

دوقلوهای همسان از یک تخمک لقاح یافته‌ ایجاد شده‌اند که پس از تقسیم به دو جنین تبدیل شده‌اند و دوقلوهای غیرهمسان از دو تخمک جدا که توسط دو اسپرم جداگانه لقاح یافته‌اند ایجاد شده‌اند. DNA دوقلوهای یکسان شبیه هم ولی 50 درصد DNA دوقلوهای غیر همسان شبیه هم است.

تولید مثل جنسی در گیاهان گلدار

گل اندام تولید مثل جنسیِ گیاهان گلدار است. اجزای گل را نشان می‌دهد. مادگی بخش ماده و پرچم بخش نر گل را تشکیل می‌دهند. بیشتر گل‌ها دارای مادگی و پرچم‌اند.

فعالیت (صفحهٔ 74 کتاب درسی)

 

دانلود پاورپوینت علوم هشتم فصل 8 تولید مثل

تعدادی گل انتخاب و کاسبرگ‌ها و گلبرگ‌های آنها را مشخص کنید. چگونه آنها را تشخیص می‌دهید؟ هر گل دارای تعدادی گلبرگ به رنگ‌های مختلف است و گلبرگ‌ها و کاسبرگ‌های گل‌ها با هم متفاوت است. کاسبرگ‌ها به رنگ سبز و گلبرگ‌ها رنگ‌های متفاوتی دارند.
پرچم‌ها را جدا و آنها را با ذره‌بین مشاهده کنید. دانه‌های گرده را همراه با قطره‌ای آب با میکروسکوپ مشاهده کنید. شکل دانه‌های گرده را رسم کنید. دانه‌های گرده را از کدام قسمت پرچم برداشتید؟ آیا دانهٔ گردهٔ گل‌هایی که دارید، یک رنگ و یک شکل‌اند؟ پوشش خارجی دانه گرده پرزدار است.
با استفاده از تیغ، مادگی را از طول برش دهید. این کار را با احتیاط انجام دهید. با استفاده از ذره‌بین قسمت‌های متفاوت مادگی را مشاهده، و به ویژگی‌های هر قسمت توجه کنید. آیا می‌توانید تخمک‌ها را در تخمدان ببینید؟ شکل اجزای مادگی را رسم کنید.

آیا می‌دانید؟
برخی گل‌ها فقط پرچم (گل نر) و برخی فقط مادگی (گل ماده) دارند؛ مثلاً در درخت خرما، گل‌های نر روی یک نخل و گل‌های ماده روی نخل دیگری قرار دارند.

کامه‌های ماده در تخمک‌ها و کامه‌های نر در دانه‌های گرده به وجود می‌آیند. هنگام گرده افشانی، دانه‌های گرده روی مادگی گل قرار می‌گیرند. در این هنگام لوله‌ای از دانهٔ گرده تشکیل می‌شود که کامۀ نر را به سمت کامۀ ماده می‌برد  یاخته تخم از ترکیب کامه‌های نر و ماده تشکیل می‌شود.

آیا می‌دانید؟
میوه از رشد تخمدان ایجاد می‌شود. تخمک‌ها نیز رشد می‌کنند و به دانه تبدیل می‌شوند.

اطلاعات جمع‌آوری کنید (صفحهٔ 75 کتاب درسی)

 

به جز حشره‌ها، جانوران دیگری نیز به گرده افشانی گل‌ها کمک می‌کنند، گزارشی دربارهٔ چنین جانورانی تهیه کنید و در کلاس ارائه دهید. گزارش را می‌توانید به شکل تصویری ارائه دهید.
1- پرندگانی مانند مرغ مگس‌خوار که از شهد گل‌ها استفاده می‌کنند باعث گرده افشانی می‌شوند.
2- انسان با انتقال دانه گرده از یک گیاه به گیاه دیگر باعث گرده افشانی مصنوعی می‌شود.
3- چسبیدن دانه گرده به بدن برخی از جانوران مانند چسبیدن دانه‌ها به پشم یا کرک بدن جانوران علف‌خوار.

گفت‌وگو کنید (صفحهٔ 75 کتاب درسی)

 

دو جمعیت از یک نوع جاندار در یک محیط زندگی می‌کنند. یک جمعیت حاصل تولیدمثل غیرجنسی و جمعیت دیگر حاصل تولیدمثل جنسی این جاندار است. اگر عوامل محیطی (مانند دما، رطوبت، غذا یا تغییر در عوامل زنده محیط مانندگسترش نوعی باکتری بیماری‌زا) تغییر کنند، پیش‌بینی می‌کنید افراد کدام جمعیت، بیشتر در خطر از بین رفتن قرار گیرند؛ چرا؟ با مقایسهٔ دو نوع تولیدمثل جنسی و غیرجنسی، مزایا و معایب هر کدام را توضیح دهید.
جانداری که با تولیدمثل غیرجنسی تولید مثل می‌کنند بیشتر در معرض خطر قرار دارند، به طور مثال برای باکتر‌ی‌ها اگر دما از 4 درجه پایین‌تر رود بسیاری از باکتری‌ها از بین می‌روند. به طور کلی در تولید مثل غیرجنسی شانس زنده ماندن جاندار کمتر است، ولی در تولید مثل جنسی مثل پستاندران شانس زنده ماندن جاندار بیشتر است و به علت پیشرفته بودن ساختمان بدنی سازگاری بیشتر می‌شود.

فعالیت (صفحهٔ 75 کتاب درسی)

 

حشره‌هایی مانند زنبور در گرده افشانی نقش مهمی دارند. گرده‌های گل به بدن حشره می‌چسبند. درنتیجه حشره، گرده‌ها را از گلی به گل دیگر می‌برد. دربارهٔ ویژگی‌هایی که به گل‌ها کمک می‌کند تا حشره به طرف آنها برود، گفت‌وگو کنید. ویژگی‌هایی مانند رنگ و بوی گل‌ها حشرات را به خود جذب می‌کند. گلبرگ بعضی از گل‌ها دارای خاصیت رنگین کمانی است که حشراتی مانند زنبور عسل قادر به دیدن این طیف نوری هستند و جذب گل می‌شوند و دانه‌های گرده به بدن آنها می‌چسبد در بعضی از گل‌ها مانند ارکیده شکل گل شبیه زنبور ماده است و رنگ و بوی آن را تولید می‌کند و زنبور نر را به خود جذب کرده باعث گرده افشانی می‌شود.

دانلود پاورپوینت علوم هشتم فصل 8 تولید مثل[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column]

[/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text][/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]