دانلود پاورپوینت علوم نهم فصل 5 نیرو
فیزیکدان‌ها تأثیر برخورد خودروها با یکدیگر را بررسی می‌کنند تا امنیت آنها را در جاده افزایش دهند. متخصصانِ تولیدِ کفش‌های کوهنوردی، کفش‌هایی را طراحی و تولید می‌کنند تا اصطکاک بین کفش‌ها و کوه زیاد باشد. متخصصان خودروهای مسابقه تلاش می‌کنند تا خودروهایی را با بیشترین شتاب طراحی کنند. مهندسان برای افزایش ایمنی حرکت بالابرها، بیشترین نیرویی را بررسی می‌کنند که کابل‌های بالابر می‌توانند تحمل کنند و… .
در واقع در هر کاری که روزانه انجام می‌دهیم، با نیرو سروکار داریم. باز و بسته کردن در و پنجره، راه رفتن، بازی کردن، رانندگی کردن، شنا کردن، حمل کردن اجسام، حرکت وسایل نقلیه، پرواز هواپیما و… بدون اعمال نیرو انجام نمی‌شود. آیا تاکنون فکر کرده‌اید، نیرو چه نقشی در تغییر حرکت دارد؟
نیروهای متوازن
پیش از این در کتاب‌های علوم؛ با برخی از مفاهیم نیرو آشنا شدیم. در آنجا دیدیم که وقتی جسمی را می‌کشیم یا آن را هلُ می‌دهیم؛ به آن نیرو وارد می‌کنیم. اثر نیرو بر یک جسم، خود را به شکل‌های مختلف مانند: شروع به حرکت کردن، توقف، کم یا زیادشدن سرعت، تغییر جهت سرعت و تغییر شکل آن جسم نشان می‌دهد. همچنین نیرو اثر متقابل بین دو جسم است؛ یعنی اگر شما دوستتان را هل دهید، او نیز شما را هل می‌دهد و اگر شما وی را بکشید، او نیز شما را می‌کِشد. به عبارت دیگر در به وجود آمدن نیرو، همواره دو جسم مشارکت دارند و البته این اجسام لزوماً در تماس با یکدیگر نیستند.
اگر بر جسمی چند نیرو به طور هم زمان اثر کند و این نیروها اثر یکدیگر را خنثی کنند، می‌گوییم نیروهای وارد بر جسم متوازن‌اند. به عبارت دیگر اگر برآیند نیروهای وارد برجسم صفر باشد، نیروهای وارد بر جسم متوازن‌اند. آزمایش نشان می‌دهد، تا زمانی که نیروهای وارد بر جسم متوازن باشند جسمِ ساکن، همچنان ساکن باقی می‌ماند (شکل 2 و 5) و اگر در حال حرکت باشد همچنان به حرکت خود ادامه خواهد داد و تغییری در نحوهٔ حرکت آن ایجاد نخواهد شد؛ یعنی سرعت آن تغییر نخواهد کرد (شکل 3 و 4). به بیان دیگر؛ یک جسم حالت سکون یا حرکت یکنواخت روی خط راست خود را حفظ می‌کند مگر آنکه تحت تأثیر نیرویی مجبور به تغییر آن حالت شود. به این بیان قانون اول نیوتون گویند.
شکل 2 – شخص به جعبۀ ساکن نیرو وارد می‌کند ولی جعبه حرکت نمی‌کند زیرا نیروی روبه جلو با نیروی اصطکاک رو به عقب هم اندازه‌اند.
شکل 3 – وقتی نیروهای وارد بر خودروی در حال حرکت متوازن باشند، خودرو با سرعت ثابت حرکت می‌کند.
شکل 4 – وقتی نیروی وزن وارد بر چترباز و نیروی مقاومت هوا هم اندازه باشند، چترباز با سرعت ثابت به طرف زمین حرکت می‌کند.
شکل 5 – نیروی رو به بالایی که از طرف آب به قایق وارد می‌شود هم اندازه با وزن قایق است، بنابراین قایق روی آب به حالت تعادل باقی می‌ماند.
حال اگر در جسمی توازن نیروها به هم بخورد، یعنی نیروهایی که بر آن تأثیر می‌گذارند، همدیگر را خنثی نکنند، آنگاه نیروی خالصی بر جسم اثر خواهد کرد و جسمِ ساکن شروع به حرکت می‌کند؛ یا اگر در حال حرکت باشد، تغییری در حرکت آن به وجود خواهد آمد. مثلاً اگر در پرواز هواپیما، نیروی بالابری بیشتر از وزن هواپیما شود، هواپیما اوج می‌گیرد و اگر نیروی بالابری کمتر از وزن شود، ارتفاع هواپیما کاهش پیدا می‌کند (شکل6).
شکل 6 – وقتی نیروهای وارد بر هواپیمای در حال پرواز متوازن باشند، تغییری در حرکت هواپیما ایجاد نمی‌شود.
فعالیت (صفحهٔ 51 کتاب درسی)
دانش آموزان در شکل‌های زیر جسمی که در ابتدا ساکن است، را هل می‌دهند. اثر اعمال این نیروها را در هر شکل توضیح دهید. (سطح زمین را صاف و صیقلی فرض کنید تا بتوانید از نیروی اصطکاک صرف نظر کنید)
الف) دانش آموزان از دو طرف با نیروی 100N جعبه را هل می‌دهند.
هر دو نیروی 100 نیوتن در خلاف جهت هم وارد می‌کنند و بنابراین برآیند نیروها برابر صفر است و جسم حرکت نمی‌کند.
ب) دانش آموز سمت چپ با نیروی ۱۲۰N و دانش آموز سمت راست با نیروی ۵۰N جعبه را هل می‌دهد.
نیروها در خلاف هم هستند و نیرویی که به سمت راست وارد می‌شود، بیشتر است. پس جسم به سمت راست حرکت می‌کند.
پ) هر دو دانش آموز با نیروی ۶۰N جسم را به طرف راست هل می‌دهند.
نیروها هم جهت هستند و برآیند آنها با جمع نیروها به دست می‌آید و در مجموع نیروی خالص 120 نیوتن به راست وارد می‌شود و جسم حرکت می‌کند.
از این فعالیت چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟ هر گاه نیروی خالصی به جسم ساکن اثر کند، جسم شروع به حرکت می‌کند.
نیروی خالص عامل شتاب است
همان طور که دیدید، اگر نیروهای وارد بر جسم در توازن باشند؛ یعنی نیروی خالص صفر باشد، سرعت جسم تغییر نمی‌کند؛ مثلاً وقتی شما و دوستتان از دو طرف با نیروی هم‌اندازه و در خلاف جهت یک چرخ دستی را هل دهید، چرخ دستی حرکت نمی‌کند؛ اما سرعت چرخ دستی یا هر جسم دیگری وقتی تغییرمی‌کند که نیروهای وارد برآن در توازن نباشند. به عبارت دیگر نیروی خالصی بر جسم وارد شود. پس نتیجه می‌گیریم که نیروی خالص وارد بر یک جسم سبب تغییر سرعت آن می‌شود؛ یعنی نیرو سبب ایجاد شتاب می‌شود. مثلاً وقتی شما به تنهایی یک چرخ دستی را هل می‌دهید، چرخ دستی شروع به حرکت می‌کند و سرعت آن افزایش می‌یابد؛ یعنی نیرو سبب تغییر سرعت یا به عبارت دیگر سبب ایجاد شتاب در جسم می‌شود.
خود را بیازمایید (صفحهٔ 52 کتاب درسی)
الف) اگر بخواهیم جسمی را به حرکت درآوریم یا سرعت آن را تغییر دهیم، چه باید کنیم؟ باید نیروی خالصی در جهت مورد نظر به آن وارد کنیم. اگر ساکن باشد در اثر نیرو به حرکت در می‌آید و اگر در حرکت باشد، سرعت آن افزایش یا کاهش می‌یابد.
ب) اگر خودرویی بخواهد متوقف شود، باید در کدام جهت به آن نیرو وارد شود؟ باید نیروی خالصی در جهت خلاف حرکت به آن وارد شود. برای این منظور نیروی موتور کاهش می‌یابد تا نیروی اصطکاک که در خلاف جهت حرکت خودرور است به نیروی موتور غلبه کند و خودرو متوقف شود.
آزمایش کنید (صفحهٔ 53 کتاب درسی)
هدف: بررسی رابطه بین شتاب و نیرو
وسایل و مواد لازم: میز، چهار چرخه، قرقره، نخ، وزنه‌های مختلف، سنگ ریزه، قلاب
روش اجرا:
۱- مطابق شکل وزنهٔ کوچک را با نخ به جسم واقع بر روی میز وصل کنید تا جسم شروع به حرکت کند و شتاب بگیرد.
۲- جرم وزنهٔ آویزان را ۲ برابر کنید و دوباره به زمان حرکت جسم توجه کنید. زمان حرکت جسم کمتر می شود.
۳- این کار را با ۳ یا ۴ برابر کردن جرم وزنه ادامه دهید. در کدام حالت جسم سریع‌تر طول میز را طی می‌کند؟ شتاب جسم در کدام حالت بیشتر است؟ هر چه جرم وزنه بیشتر می‌شود، جسم سریع‌تر طول میز را طی می‌کند. پس هر چه نیرو بیشتر می‌شود، شتاب حرکت چهارچرخه بیشتر می‌شود.
از این آزمایش چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟ با افزایش نیروی خالص وارد بر جسم، شتاب آن بیشتر می‌شود. شتاب یک جسم با نیروی وارد بر آن رابطۀ مستقیم دارد.
۴- این بار وزنهٔ آویزان را تغییر ندهید؛ یعنی نیروی وارد بر جسم را عوض نکنید، بلکه جرم جسم روی میز را تغییر دهید و به تدریج جرم آن را با قرار دادن مقداری شن یا سنگ یا… در درون آن افزایش دهید و هر بار به شتاب حرکت جسم توجه کنید. با افزایش جرم جسم، چه تغییری در شتاب حرکت جسم دیده می‌شود؟ هر چه جرم چهارچرخه بیشتر می‌شود، شتاب حرکت جسم کاهش می‌یابد.
از این آزمایش چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟ با افزایش جرم جسم، شتاب آن کمتر می‌شود. شتاب جسم با جرم آن رابطۀ وارون دارد.
با انجام دقیق آزمایش‌هایی مشابه آزمایش بالا، درمی‌یابیم که شتاب جسم متناسب با نیروی وارد بر جسم است. در قسمت اول آزمایش، جرم جسم (چهارچرخه) ثابت است؛ اما نیرویی که جسم را می‌کشد افزایش می‌یابد و در اثر افزایش نیرو، شتاب جسم نیز به همان نسبت افزایش پیدا می‌کند. در قسمت دوم آزمایش، نیرویی که جسم را می‌کشد، ثابت است؛ اما جرم جسم افزایش می‌یابد. در این حالت شتاب جسم کاهش پیدا می‌کند. یعنی شتاب با جرم جسم نسبت وارون دارد. بنابراین هرگاه بر جسم نیروی خالصی وارد شود، جسم تحت تأثیر آن نیرو شتاب می‌گیرد که این شتاب نسبت مستقیم با نیروی وارد بر جسم دارد و در همان جهت نیرو است و با جرم جسم نسبت وارون دارد.
اگر نیروی خالص وارد بر جسم را با F، جرم جسم را با m و شتاب را با a نشان دهیم، رابطهٔ بالا به صورت زیر در می‌آید:
در این رابطه، یکای نیرو نیوتون (N)، یکای جرم کیلوگرم (kg) و یکای شتاب نیوتون برکیلوگرم (N/kg) است. این رابطه را اولین بار ایزاک نیوتون دانشمند انگلیسی با اطلاع از نظرهای دانشمندان قبل از خود استنتاج کرد. لذا این رابطه معروف به قانون دوم نیوتون است.
آیا می‌دانید
یکای متر بر مربع ثانیه هم ارز با یکای نیوتون بر کیلوگرم است. ()
مثال:
در هر یک از شکل‌های زیر اندازه شتابی را که گاری در اثر هل دادن شخص پیدا می‌کند، به دست آورید. از این مثال چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
گفت وگوکنید (صفحهٔ 54 کتاب درسی)
خودروهای مسابقه به گونه‌ای طراحی می‌شوند که دارای موتورهای قوی باشند تا بتوانند نیروی زیادی را بین جاده و خودرو ایجاد کنند. همچنین آنها تا آنجا که ممکن است سبک طراحی می‌شوند. این نوع طراحی؛ یعنی نیروی زیاد موتور و جرم کم اتومبیل، روی شتاب آنها چه تأثیری می‌گذارد؟ نیروی زیاد و جرم کم هردو به افزایش شتاب خودرو کمک می‌کنند. افزایش نیرو، شتاب را زیاد می‌کند. کاهش جرم هم شتاب را زیاد می‌کند.
مثال:
شکل روبه رو یک ماشین اسباب بازی 2 کیلوگرمی را نشان می‌دهد که تحت تأثیر نیروی پیش‌ران (که توسط موتورش تأمین می‌شود) با شتاب 0/5N/kg حرکت می‌کند. نیروی خالص وارد بر ماشین اسباب بازی چقدر و به کدام طرف است؟
پاسخ: از قانون دوم نیوتون می‌دانیم که جهت شتاب در جهت نیروی خالص وارد بر جسم است. بنابراین نیروی وارد بر جسم در جهت پیکان نشان داده شده است.
وزن
وزن جسم برابر با نیروی گرانشی (جاذبه‌ای) است که از طرف زمین بر جسم وارد می‌شود. وزن جسم را با نیروسنج اندازه می‌گیرند و یکای آن نیوتون است. وقتی جسمی را از بالای یک ساختمان رها می‌کنیم، وزن آن سبب می‌شود تا جسم به طرف زمین شتاب پیدا کند. بنابراین براساس قانون دوم نیوتون و با صرف نظرکردن ازمقاومت هوا می‌توانیم بنویسیم:
شتاب جاذبه ×× جرم جسم = وزن جسم
اگر جرم جسم را با m، شتاب جاذبه را با g و وزن را با W نشان دهیم، رابطهٔ بالا به شکل زیر در می‌آید:
W = mg (2)
شتاب جاذبه در سطح زمین تقریباً 9/8 کیلوگرم است که در حل برخی از مسئله‌ها برای سادگی آن را 10 نیوتون بر کیلوگرم فرض می‌کنند.
آیا می‌دانید
شتاب جاذبه روی زمین تقریبا ۹/۸N/kg، روی ماه تقریبا 1/6N/kg و روی مریخ تقریبا 3/7N/kg است.
خود را بیازمایید (صفحهٔ 56 کتاب درسی)
جرم دانش آموزی ۵۰ کیلوگرم است. وزن این دانش آموز در سطح زمین چقدر است؟ وزن برابر نیروی گرانش وارد به یک جرم است که از حاصل ضرب جرم در شتاب گرانش زمین (تقریباً 10 ) به دست می‌آید.
00N
نیروی کنش و واکنش
وقتی با دست دیوار یا خودرویی را هل می‌دهیم، حس می‌کنیم دیوار یا خودرو نیز ما را هل می‌دهد. یعنی در برهم کنش بین دست و دیوار دو نیرو وجود دارد. نیرویی که ما به دیوار وارد می‌کنیم و نیرویی که دیوار به دست ما وارد می‌کند. اگر نیروی دست که دیوار را هل می‌دهد، کُنش بنامیم، نیرویی که دیوار به دست ما وارد می‌کند، واکنش نامیده می‌شود. (شکل 10)
شکل 10- شخص به دیوار نیرو وارد می‌کند (کنش) ودیوار نیز نیرویی هم اندازه امّا در خلاف جهت به شخص وارد می‌کند (واکنش).
اگر قطب‌های همنام دو آهنربا را به هم نزدیک کنیم، آهنربای اوّلی آهنربای دومی را دفع می‌کند (کنش) و آهنربای دومی نیز آهنربای اوّلی را دفع می‌کند (واکنش). همچنین وقتی دو جسم باردار الکتریکی مثبت و منفی را به هم نزدیک می‌کنیم بار مثبت، بار منفی را جذب می‌کند (کنش) و بار منفی نیز بار مثبت را جذب می‌کند (واکنش). نیروهای کنش و واکنش همیشه همراه هم ظاهر می‌شوند و هیچ یک بدون دیگری نمی‌توانند وجود داشته باشند. ایزاک نیوتون رابطهٔ بین نیروهای کنش و واکنش را به صورت زیر بیان کرده است:
«هر گاه جسمی به جسم دیگر نیرو وارد کند، جسم دوم نیز به جسم اوّل نیرویی هم‌اندازه ولی در خلاف جهت وارد می‌کند».
بیان بالا معروف به قانون سوم نیوتون است. در شکل 11 تصویر چند حالت مختلف آورده شده است که می‌توان روی آنها نیروهای کنش و واکنش را مشخص کرد. توجه داریم که نیروی کنش و واکنش همواره هم اندازه و در خلاف جهت یکدیگرند و بر دو جسم وارد می‌شوند.
گفت وگو کنید (صفحهٔ 57 کتاب درسی)
فرض کنید مطابق شکل پسر و اسب، روی اسکیت‌ها ساکن‌اند. پسر، اسب را هل می‌دهد و هر دوی آنها شتاب پیدا می‌کنند و به حرکت در می‌آیند اما شتاب آنها در خلاف جهت یکدیگر است. کدام یک از آنها دارای شتاب بیشتری می‌شود؟ توضیح دهید.
وقتی پسر اسب را هل می‌دهد نیرویی (نیروی کنش) را به اسب وارد می‌کند. بر اساس قانون سوم نیوتن اسب هم همان قدر نیرو (نیروی واکنش) به پسر وارد می‌کند.
چون اندازهٔ نیروهای کنش و واکنش برابرند، ولی جرم پسر خیلی کمتر از جرم اسب است، پس پسر شتاب بیشتری پیدا می‌کند.
نیروی عمودی سطح
شکل کتاب جسمی را نشان می‌دهد که روی سطح افقی میزی ساکن است و حرکت نمی‌کند. بر این جسم چه نیروهایی وارد می‌شود؟ نیروی وزن وارد بر جسم توسط چه نیروی دیگری خنثی می‌شود؟
همان طور که دیدیم نیروهای وارد بر جسم ساکن، متوازن‌اند. بنابراین باید به جز وزنِ جسم که آن را به طرف پایین می‌کشد، نیروی دیگری ازطرف سطح میز بر جسم رو به بالا وارد شده باشد تا اثر وزن را خنثی کند. به این نیرو، نیروی عمودی سطح یا تکیه گاه گویند و آن را با N نشان می‌دهند (شکل13) هرچه جسم سنگین‌تر باشد، نیروی عمودی تکیه گاه نیز بیشتر خواهد بود.
شکل 13 – بر جسم دو نیروی وزن و عمودی سطح وارد می‌شود
خود را بیازمایید (صفحهٔ 58 کتاب درسی)
اگر در شکل ۱۳ جرم جسم 10kg باشد، وزن جسم و مقدار نیروی عمودی سطح چند نیوتون است؟
اصطکاک
در زندگی روزمره پیوسته با اصطکاک سروکار داریم. ما آثار اصطکاک را در حرکت خودرو، راه رفتن، بازی کردن، هل دادن یک جسم و… مشاهده می‌کنیم. وقتی جسمی را که روی زمین قرار دارد، می‌کِشیم یا هل می‌دهیم، نیرویی در خلاف جهت نیروی ما به وجود می‌آید. همچنین وقتی جسم روی زمین در حال حرکت است، نیرویی در خلاف جهت حرکت از طرف زمین بر آن وارد می‌شود. به این نیروها نیروی اصطکاک می‌گویند. فرض کنید می‌خواهیم جسم سنگینی را که روی سطح افقی قرار دارد، جابه‌جا کنیم. اگر آن را با نیروی کمی هل دهیم، جسم به حرکت در نمی‌آید. در این حالت نیروی اصطکاکی که در خلاف جهت نیروی ما به جسم وارد می‌شود، مانع حرکت جسم می‌شود. این نیرو را نیروی اصطکاک ایستایی می‌نامیم (شکل 15 – الف).
الف) به جسم نیرویی به سمت راست وارد می‌شود؛ اما جسم همچنان ساکن است.
حال جسمی را در نظر بگیرید که در اثر هل دادن یا کشیدن روی سطح افقی شروع به حرکت کند. اگر از هل دادن یا کشیدن دست برداریم، سرعت جسم کاهش می‌یابد و پس از مدتی می‌ایستد. با توجه به اینکه نیرو سبب تغییر سرعت جسم می‌شود، پس باید نیرویی در خلاف جهت حرکت بر جسم وارد شده باشد و سبب توقف جسم شود. این نیرو را نیروی اصطکاک جنبشی می‌نامیم (شکل 15- ب).
ب) جسم در حال حرکت است و نیرویی در جهت حرکت بر آن وارد نمی‌شود.
نیروی اصطکاک بین دو جسم به جنس دو جسم بستگی دارد؛ مثلاً صخره‌نوردان از کفش‌هایی با زیره‌های خاصی برای صخره‌نوردی استفاده می‌کنند تا نیروی اصطکاک بین کفش و زمین زیاد شود، در حالی که اسکی‌بازان تلاش می‌کنند از چوب‌های اسکی صیقلی شده استفاده کنند تا نیروی اصطکاک بین چوب‌ها و برف کم شود.
نیروی اصطکاک بین دو جسم به علت ناهمواری‌هایی است که به صورت میکروسکوپی بین دو جسم وجود دارد و با چشم غیرمسلح قابل رؤیت نیست. هرچه دو جسم روی هم بیشتر فشرده شوند، این ناهمواری‌ها بیشتر در یکدیگر فرو می‌روند و مانع حرکت می‌شوند و نیروی اصطکاک افزایش می‌یابد.
فعالیت (صفحهٔ 60 کتاب درسی)
آزمایشی طراحی کنید که با آن بتوانید:
الف) نیروی اصطکاک وارد بر جسمی مانند یک قطعه چوب مکعبی در حال لغزش روی سطح را اندازه بگیرید.
ب) نشان دهید که نیروی اصطکاک جنبشی به طور محسوسی به مساحت سطح تماس دو جسم بستگی ندارد.
پ) نشان دهید که هرچه جسم سنگین‌تر شود (با قرار دادن اجسام دیگر روی مکعب) نیروی اصطکاک جنبشی نیز افزایش می‌یابد.
ساختاری مانند شکل زیر را برای این آزمایش آماده کنید.
1- جرم وزنۀ M را کم کم اضافه کنید تا وقتی که قطعه چوب شروع به حرکت کند. (برای این منظور از وزنه‌های 100 گرمی یا کوچک‌تر استفاده کنید و یکی یکی وزنه‌ها را اضافه کنید)
2- مقداری از که M بتواند، قطعه را به حرکت در آورد را ایستایی M بنامید. معادل با نیروی اصطکاک ایستایی است. یعنی نیروی اصطکاک ایستایی برابر است با g ایستایی M.
3- مدتی پس از حرکت، یکی از وزنه‌ها را بردارید، آیا باز هم قطعه به حرکت ادامه می‌دهد؟ اگر حرکت ادامه داشت، وزنه‌ها را یکی یکی کم کنید تا از حرکت باز ایستد. مقداری از M که قطعه بتواند به حرکت خود ادامه دهد را جنبشی M بنامید.
نیرویی که به ازای آن هنوز قطعه به حرکت خود ادامه می‌دهد برابر نیروی اصطکاک جنبشی است. یعنی نیروی اصطکاک جنبشی برابر است با g جنبشی M
البته دقت کنید برای انجام این آزمایش ممکن است به وزنه‌های کوچک‌تر نیاز داشته باشید.
4- آزمایش را به صورت زیر تکرار کنید:
* جرم وزنه را طوری انتخاب کنید که قطعه شروع به حرکت کند.
* مدتی پس از حرکت وزنه را بردارید. مشاهده می‌کنید که قطعه به مدت کوتاهی به حرکت خود ادامه می‌دهد و سپس متوقف می‌شود این (زمان را t بنامید). زیرا در این حالت نیروی پیش‌ران حذف شده است و نیروی اصطکاک جنبشی باعث کاهش شتاب و در نهایت توقف قطعه می‌شود.
* اکنون قطعه را روی وجه دیگری که مساحت آن فرق دارد، قرار دهید وآزمایش 4 را تکرار کنید. مشاهده می‌کنید که زمان t تغییر چندانی نکرده است.
* این آزمایش را روی وجه‌های دیگر نیز می‌توانید انجام دهید. بنابراین شتاب حرکت تغییر محسوس نکرده است و در نتیجه نیروی اصطکاک جنبشی تغییر محسوسی نداشته است.
5- روی قطعه چوب وزنه‌ای 100 گرمی قرار دهید تا سنگین‌تر شود.
* جرم وزنه را طوری انتخاب کنید که قطعه حرکت کند.
* مدتی پس از حرکت وزنه را بردارید. مشاهده می‌کنید که قطعه به مدت کوتاهی به حرکت خود ادامه می‌دهد و سپس متوقف می‌شود (این زمان را
جمع آوری اطلاعات (صفحهٔ 60 کتاب درسی)
با مراجعه به منابع معتبر،تحقیق کنید:
الف) در چه مواردی باید نیروی اصطکاک را کم کرد و این عمل چگونه انجام می‌شود؟
* در ورزش اسکی برای کاهش اصطکاک از واکس زدن چوب اسکی استفاده می‌شود.
* روغن کاری سطوح یاتاقان‌ها برای جلوگیری از فرسودگی آنها
* برای بهتر عمل کردن ترمز ماشین لازم است که زبری و جنس لنت ترمز مناسب باشد.
* استفاده از بلبرینگ اصطکاک را کاهش می‌دهد. بلبرینگ‌ها دارای سطح گرد و صاف هستند و به هنگام تماس با اجزای دیگر روی آنها می‌غلتند.
ب) در چه مواردی باید نیروی اصطکاک را افزایش داد و این عمل چگونه انجام می‌شود؟
* ژیمناست دست‌هاى خود را قبل از انجام حرکت روى وسیلهٔ ورزشى به پودر منیزیم آغشته مى‌سازد تا بتواند میله را محکم در دست خود نگه دارد و از سر خوردن دست جلوگیرى نماید.
* کفش‌هاى بسکتبال طورى ساخته مى‌شوند که کف آنها روى کف‌پوش زمین سر نخورد و حداکثر اصطکاک به وجود آید.
* پاشیدن شن یا نمک روی سطح جادهٔ لغزنده در برف و یخبندان زمستان برای جلوگیری از سرخوردن خودروها
* در اسکی کوهستان برای صعود از پوست مخصوصی استفاده می‌شود که زیر چوب اسکی چسبانده می‌شود و اصطکاک زیر اسکی را افزایش می‌دهد و با این تکنیک می‌توان بر روی برف صعود کرد.
* انسان با استفاده از اصطکاک آتش روشن می‌کند.
محصولات مشابه
