دانلود پاورپوینت علوم نهم فصل 11 گوناگونی جانداران

[vc_row][vc_column][vc_column_text]دانلود پاورپوینت علوم نهم فصل 11 گوناگونی جانداران

فرض کنید برای پیداکردن کتابی دربارهٔ انواع پرندگانی که در ایران یافت می‌شوند، به کتابخانه‌ای رفته‌اید، اما می‌بینید کتاب‌های متفاوت را بدون هیچ نوع گروه‌بندی در قفسه‌ها قرار داده‌اند. در این کتابخانه چگونه کتاب مورد نظر خود را پیدا می‌کنید؟ روشن است که هرچه کتابخانه بزرگ‌تر و تنوع کتاب‌ها بیشتر باشد، پیدا کردن کتاب مورد نظر دشوارتر است. زیست‌شناسان نیز به منظور مطالعه و استفاده از جانداران، آنها را در گروه‌های متفاوتی قرار می‌دهند.

بر سر دوراهی

به شکل 1 توجه کنید! چگونه این جانوران فرضی را گروه‌بندی می‌کنید؟

احتمالاً این جانوران را براساس صفت‌هایی مانند تعداد پا و بال گروه‌بندی می‌کنید. در این صورت، شباهت‌ها و تفاوت‌های ظاهری اساس طبقه‌بندی شماست. دانش آموزی گروه‌بندی جانوران فرضی شکل 1 را به شیوهٔ زیر انجام داده است.

این دانش آموز، بال را که صفت مشترک همهٔ این جانوران است، در نظر گرفته و بعد براساس تعداد بال، آنها را در دو گروه قرار داده است. در مراحل بعدی نیز به همین ترتیب عمل کرده است. همان‌طور که می‌بینید، در نهایت گروه‌هایی داریم که بیشترین شباهت را با هم دارند. او ضمن گروه‌بندی، راهنما یا کلیدی برای شناسایی این جانوران فرضی، نیز طراحی کرده است. به چنین راهنمایی، کلید شناسایی دوراهی می‌گویند؛ زیرا در هر مرحله باید از بین دو حالت، یکی را انتخاب کنیم. همان طور که در شکل 2 می‌بینید، کلید دوراهی بر اساس صفات جانداران طراحی می‌شود. از کلیدهای دوراهی برای شناسایی جانداران جدید استفاده می‌شود.

فعالیت (صفحهٔ 115 کتاب درسی)

با در نظر گرفتن صفت‌های ظاهری، جانوران زیر را طبقه‌بندی و کلید دوراهی برای شناسایی آنها طراحی کنید.

تا چند قرن پیش، دانشمندان نیز جانوران و گیاهان را فقط بر اساس صفت‌های ظاهری گروه‌بندی می‌کردند؛ مثلاً ارسطو، فیلسوف یونانی جانوران را در سه گروه قرار داد: آنهایی که در خشکی راه می‌روند؛ جانورانی که در آب شنا می‌کنند و آنهایی که در هوا پرواز می‌کنند. او گیاهان را در سه گروه علف‌ها، درختچه‌ها و درخت‌ها جای داده بود. با شناخت بیشتر جانداران، افزون بر صفت‌های ظاهری، به ساختارهای داخلی پیکر جانداران نیز توجه شد؛ مثلاً بودن یا نبودن ستون مهره معیاری برای گروه‌بندی جانوران به دو گروه بزرگ مهره داران و بی‌مهره‌ها شد. (شکل3)

خود را بیازمایید (صفحهٔ 115 کتاب درسی)

امروزه در گروه‌بندی جانداران، افزون بر صفت‌های ظاهری، شباهت مولکول‌های تشکیل دهندهٔ یاخته‌ها را نیز بررسی می‌کنند. به نظر شما برای این منظور چه مولکولی مناسب است؟ مولکول DNA که حاوی صفات پنهان جانداران می­‌باشد.

دانلود پاورپوینت علوم نهم فصل 11 گوناگونی جانداران

گروه‌بندی جانداران

آیا گروه‌های کلی جانداران را به یاد دارید؟ جانداران را به شکل‌های متفاوتی گروه‌بندی می‌کنند. در نوعی گروه‌بندی، همهٔ جانداران را در پنچ گروه اصلی یا به عبارتی در پنج سلسله قرار می‌دهند (شکل 4). سپس آنها را در گروه‌های کوچک‌تری قرار می‌دهند.

در شکل 5 می‌بینید که از بالا به پایین انواع جانوران کم می‌شوند. مثلاً در گروه مهره‌داران به جز پرندگان، جانوران دیگری نیز وجود دارند، درحالی که در پایین‌ترین گروه فقط قمری خانگی قرار دارد. همهٔ قمری‌های خانگی، گروهی به نام گونه را تشکیل می‌دهند؛ زیرا به هم شبیه‌اند و می‌توانند از طریق تولیدمثل، زاده‌هایی شبیه خود با قابلیت زنده ماندن و تولید مثل به وجود آورند.

گفت‌وگو کنید (صفحهٔ 117 کتاب درسی)

نظر خود را با ارائهٔ دلیل دربارهٔ درستی یا نادرستی عبارت زیر بیان کنید: از گروه‌های بزرگ‌تر به گروه‌های کوچک‌تر، تفاوت‌های افراد بیشتر می‌شود؛ در حالی که شباهت‌های آن‌ها کمتر می‌شود. نادرست است. زیرا از بالا به پایین شباهت­‌های افراد گروه بیشتر و تفاوت­‌های آنها کمتر می­‌شود به طوری که در یک گونه افراد آنقدر به هم شبیه هستند که فقط با هم می­‌توانند زاد‌وولد کنند (شباهت کروموزومی و مولکول DNA)

قمری خانگی نام فارسی این پرنده است. این پرنده در زبان‌های متفاوت، نام‌های متفاوتی دارد. از طرفی گاهی جانداران متفاوت، نام‌های یکسانی دارند. به شکل 6 نگاه کنید. این دو جاندار در زبان فارسی آفتاب‌پرست نامیده می‌شوند. اگر دربارهٔ هر یک ازاین جانداران مطالعه‌ای انجام و در گزارشی که ارائه می‌شود، از نام آفتاب‌پرست استفاده شده باشد، چگونه می‌توان تشخیص داد که این مطالعه مربوط به کدام یک است؟

بنابراین برای حل این مشکل به هرگونه از جانداران، یک نام علمی داده‌اند که آن جاندار را به طور دقیق مشخص می‌کند.

آیا می‌دانید
نام علمی قمری خانگی Stereptopelia Senegalensis است قسمت اول جنس و قسمت دوم گونه را نشان می‌دهد. نام علمیِ دو بخشی که به زبان لاتین نوشته می‌شود ابداعِ «لینه» زیست‌شناس سوئدی است. قبل از لینه از نام‌های سه قسمتی یا حتی بیشتر استفاده می‌شد.

گوناگونی جانداران

جانداران متنوعی درکرهٔ زمین زندگی می‌کنند. شما تاکنون با ویژگی‌هایی از سلسله‌های جانداران آشنا شده‌اید. در این فصل با ویژگی‌های کلی سه سلسلهٔ باکتری‌ها، آغازیان و قارچ‌ها آشنا می‌شوید.
باکتری‌ها: چه ویژگی‌هایی از این جانداران می‌شناسید؟ باکتری‌ها شکل‌های گوناگونی دارند و در همه جا یافت می‌شوند. بعضی باکتری‌ها در چشمه‌های آب داغ، دریاچه‌های نمک و یخ‌های قطبی زندگی می‌کنند. چنین محیط‌هایی برای زندگی بیشتر گروه‌های جانداران نامناسب‌اند. بسیاری از باکتری‌ها بی‌ضررند. انواعی از باکتری‌ها که در بخش‌های متفاوت بدن ما زندگی می‌کنند، نه تنها مضر نیستند؛ بلکه به سلامت ما هم کمک می‌کنند. مثلاً باکتری‌های مفیدی که در دستگاه گوارش ما زندگی می‌کنند، افزون بر کمک به گوارش غذا مانع از فعالیت باکتری‌های بیماری‌زا می‌شوند. امروزه از باکتری‌ها برای پاک‌سازی محیط زیست، تولید گیاهان مقاوم به آفت و تولید دارو استفاده می‌کنند.

خود را بیازمایید (صفحهٔ 118 کتاب درسی)

الف) مادهٔ وراثتی در یاخته برخی جانداران، درون پوششی قرار دارد و در نتیجه هسته تشکیل می‌شود. این جانداران راهو هسته‌ای (یوکاریوت) می‌نامند. در یاخته برخی جانداران، پوششی در اطراف مادهٔ وراثتی وجود ندارد و درنتیجه هسته تشکیل نمی‌شود. این جانداران را پیش هسته‌ای (پروکاریوت) می‌نامند. براین اساس باکتری‌ها در کدام گروه قرار می‌گیرند؟ در گروه پروکاریوت قرار می­‌گیرند.
ب) باکتری‌ها دیواره یاخته‌ای دارند. این ویژگی، آنها را به کدام یک از سلسله‌های جانداران شبیه می‌کند؟ شبیه گیاهان – زیرا سلول‌های گیاهان هم دارای دیواره سلولی هستند.

فعالیت (صفحهٔ 118 کتاب درسی)

این باکتری‌ها را بر چه اساسی گروه‌بندی می‌کنید و براین اساس چه نام‌هایی به آنها می‌دهید؟

بر اساس شکل گروه‌­بندی می­‌کنیم از راست به چپ: 1) باکتری­‌های مارپیچی شکل (اسپریل) 2) باکتری‌های میله‌ای (باسیل) 3) باکتری کروی شکل (کوکسی)

جمع آوری اطلاعات (صفحهٔ 118 کتاب درسی)

روی قوطی کنسرو مواد غذایی نوشته شده است: «قبل از مصرف به مدت ۲۰ دقیقه آن را بجوشانید.» با مراجعه به منابع معتبر، علت آن را پیدا کنید. زیرا ممکن است کنسرو مواد غذایی حاوی باکتری باسیل کلستریدیوم­بوتولونیم که سمی بسیار کشنده به نام سم بوتولیسم در شرایط بی­‌هوازی به وجود می ‌آورد، باشد. اگر آن را 20 دقیقه حرارت دهیم این سم بسیار کشنده که پروتئینی است در اثر حرارت از بین می­‌رود و دیگر خوردن کنسرو اشکالی ندارد.

آغازیان: به شکل 7 نگاه کنید. اشتباه نکنید! این نوارهای سبز رنگ گیاه نیستند؛ بلکه نوعی جلبک‌اند. آیا می‌دانید جلبک‌ها را در چه سلسله‌ای قرار می‌دهند؟

جلبک‌ها شناخته شده‌ترین گروه از آغازیان‌اند. این آغازیان افزون بر تولید اکسیژن، غذای جانوران آبزی مانند ماهی‌ها را نیز تأمین می‌کنند. از جلبک‌ها در ساختن مواد بهداشتی و مکمل‌های غذایی، به ویژه ویتامین‌ها استفاده می‌شود. امروزه دانشمندان در تلاش‌اند تا از جلبک‌ها سوخت‌های پاک تولید کنند.

دانلود پاورپوینت علوم نهم فصل 11 گوناگونی جانداران

فعالیت (صفحهٔ 119 کتاب درسی)

این جلبک‌ها را بر چه اساسی گروه‌بندی می‌کنید و بر این اساس چه نام‌هایی به آنها می‌دهید؟

بر اساس رنگدانه موجود درآن­ها، که به آنها رنگی خاص داده است: از راست به چپ: جلبک‌های سبز – جلبک­‌های قرمز – جلبک­‌های قهوه‌ای زرد

آیا می‌دانید
مردم بعضی کشورها از جلبک‌ها غذا درست می‌کنند. از جلبک‌ها ماده‌ای به نام آگار تهیه می‌کنند.

آغازیان به راه‌های متفاوتی غذای خود را تأمین می‌کنند. برخی آغازیان مانند جلبک‌ها فتوسنتز می‌کنند، در حالی که بعضی دیگر این توانایی را ندارند.

فعالیت (صفحهٔ 120 کتاب درسی)

آب‌های راکد محیط مناسبی برای رشد انواعی از آغازیان‌اند. نمونه‌هایی از این آب‌ها را در ظرف‌های کوچکی جمع آوری و روی هر ظرف مشخصاتی مانند محل و زمان نمونه برداری را یادداشت کنید. با استفاده از میکروسکوپ (ابتدا با بزرگ‌نمایی کم و سپس زیاد) نمونه‌ها را با توجه به پرسش‌های زیر مشاهده کنید.
الف) آیا تک یاخته‌ای‌های سبزینه‌دار (کلروفیل دار) می‌بینید؟ بله، برخی جلبک­‌های سبز تک سلولی.
ب) آیا انواع یکسانی در آب محل‌های متفاوت وجود دارد؟ برخی جلبک‌ها در همه نمونه‌های آب دیده می‌شوند ولی برخی نمونه­‌های آب دیده می­‌شوند ولی برخی نمونه­‌های آب جلبک­‌های خاص خود را دارد.
پ) اگر این جانداران متحرک‌اند؛ حرکت آنها چگونه است؟ برخی با حرکت سیتوپلاسمی (ایجاد پاهای کاذب) (آمیب­‌ها) برخی با مژک­‌ها (پارامسی ‌ها) و برخی با تاژک (کراتیوم) حرکت می­‌کنند.

برخی آغازیان پوسته‌هایی از جنس سیلیس دارند. سیلیس در صنایع متفاوت؛ مثلاً شیشه‌سازی به کار می‌رود.
قارچ‌ها: شاید در مزارع گندم، چنین تصاویری دیده باشید (شکل 9). لکه‌های زرد روی برگ و سیاه شدن خوشه‌های گندم، نشان دهندهٔ وجود قارچ در این گیاهان است. این قارچ‌ها آفت گیاه‌اند.

نوعی قارچ میکروسکوپی بین انگشتان پا رشد می‌کند و سبب پوسته یا زخم شدن پوست آن می‌شود. با این حال بیشتر قارچ‌ها مفیدند. قارچ‌ها انواع متفاوتی دارند. بعضی قارچ‌ها پر یاخته‌ای و بعضی تک یاخته‌ای‌اند (شکل 10)

خود را بیازمایید (صفحهٔ 121 کتاب درسی)

 

گاه شنیده می‌شود که ازقارچ‌ها به عنوان نوعی سبزی نام می‌برند. مثلاً می‌گویند: «قارچ از سبزی‌ها است» به نظر شما چرا این جمله نادرست است؟

فعالیت (صفحهٔ 121 کتاب درسی)

با مراجعه به منابع معتبر مثال‌هایی ازاستفادهٔ باکتری‌ها، قارچ‌ها و آغازیان در صنعت غذایی، کشاورزی، محیط زیست و… جمع آوری و گزارش آن را در کلاس ارائه دهید. هر گروه می‌تواند بخشی از این کار را انجام دهد.
استفاده و فواید باکتری­‌ها: 1) تولید ماست (لاکتوباسیل) و سرکه (استوباکتری).  2) تولید استون و بوتانول از باکتری کلیستریدیوم. 3) خالص سازی عناصر مثل مس و اورانیوم توسط باکتری­‌ها شیمیواتوتروف. 4) ساخت ویتامین توسط باکتری­‌های روده.  5) ساخت آنزیم­‌های مفید مثل ساخت آنزیم آمیلاز از باکتری باسیلوس.  6) تولید واکسن­‌ها.  7) تجزیه و پوسیدگی اجساد جانداران و … 8) پاکسازی آب و خاک­‌های آلوده به مواد نفتی و شیمیایی.
استفاده و فواید قارچ­‌ها: 1) مصرف به صورت غذا (داشتن رژمانیوم برای افزایش انرژی و رفع خستگی و عنصر روی برای سلامتی بدن. 2) تقویت سیستم ایمنی بدن از راه تحریک گلبول­‌های سفید. 3) مانع رشد تومورهای بدخیم به دلیل داشتن ماده لنتیان. 4) به دلیل داشتن ویتامین C و لیتیوم و آنتی­ اکسیدان از سرطان کولون جلوگیری می­‌کند. 5) پایین آوردن کلسترول خون به دلیل داشتن کیتین و بتاگلوکان. 6) ساخت آنتی­بیوتیک پنی­سیلین. 7) تولید اسیدسیتریک و اسید گلوکوئیک و بتاکاروتن و…
استفاده و فواید آغازیان: 1) تولید آب از جلبک 2) تولید مکمل­‌های غذایی 3) تولید جلبک اسپرولینا برای تقویت سیستم ایمنی 4) تولید سوخت پاک از جلبک­‌ها  5) تولید لوازم آرایشی و بهداشتی. 6) تولید مکمل­‌های دارویی 7) تولید ماده­ٔ آگار از جلبک ‌ها برای سفت شدن بستنی و شکلات . 8) تولید غذا و اکسیژن با فتوسنتز و…

جاندار یا بی‌جان؟

هر یک از ما دچار آنفلوآنزا و سرماخوردگی شده‌ایم. می‌دانید عامل این بیماری‌ها، موجوداتی به نام ویروس هستند. ویروس سرماخوردگی درون بدن ما تکثیر می‌شود؛ درحالی که خارج از بدن ما شبیه بلور است و تکثیر نمی‌شود. ویروس‌ها ساختار یاخته‌ای ندارند. به نظر شما ویروس‌ها با چنین ویژگی‌هایی زنده‌اند یا غیرزنده؟
ویروس‌ها می‌توانند به درون یاخته‌های همهٔ جانداران وارد شوند و آنها را وادار به ساختن ویروس کنند. ویروس‌ها از راه‌های متفاوتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند؛ مثلاً ویروس ایدز همراه با برخی مایعات بدن مانند خون و وسایل آلوده به آنها از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود (شکل 11) ویروس ایدز در گویچه‌های سفید تکثیر می‌شود و با از بین بردن این یاخته‌ها، دستگاه ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. در نتیجه، بدن قدرت مبارزه با میکروب‌ها را از دست می‌دهد و فرد بیمار می‌شود. بدن افراد آلوده به ویروس ایدز، ممکن است تا سال‌ها هیچ علامتی از بیماری را نشان ندهد؛ اما این افراد در همین مدت می‌توانند ویروس را به افراد سالم منتقل کنند.

فکر کنید (صفحهٔ 22 کتاب درسی)

چه ویژگی‌ای از ویروس‌ها آنها را شبیه جانداران می‌کند؟ فقط ویژگی تولیدمثل. زیرا وقتی وارد بدن و سلول­‌های زنده می­‌شوند آنها را وادار به تولید ویروس­‌های جدید می­‌کنند.

فعالیت (صفحهٔ 22 کتاب درسی)

استفادهٔ مشترک از وسایل تیز و برنده مانند تیغ، از راه‌های انتقال ویروس ایدز است. با مراجعه به منابع معتبر، گزارشی دربارهٔ راه‌های دیگر انتقال ویروس ایدز، تهیه کنید و در کلاس ارائه دهید.
راه­‌های ورود و انتقال ویروس ایدز به بدن:
1- تزریق خون یا فرآورده­‌های خونی آلوده به ویروس ایدز
2- استفاده از وسایل آلوده به ویروس ایدز مثل مسواک، وسایل حجامت، وسایل خالکوبی، سرنگ.
3- انتقال ویروس از راه تماس جنسی از فرد آلوده به ویروس ایدز به فرد سالم.
4- انتقال ویروس از مادر به ویروس ایدز در نوزاد در مراحل بارداری، زایمان و شیر دادن
توجه: ویروس ایدز از راه هوا – آب – غذا – گزش حشرات – دست دادن – صحبت کردن – روبوسی – بزاق – اشک و ادرار فرد آلوده به فرد سالم منتقل نمی­‌شود.

 [/vc_column_text][vc_column_text]دانلود پاورپوینت علوم نهم فصل 11 گوناگونی جانداران[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column]

[/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text][/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]