یکی از مهم‌ترین مفاهیم تمام شاخه‌های علوم که همواره در زندگی خود با آن سروکار داریم، انرژی است. آیا می‌دانید مطالعه و شناخت این مفهوم چه اهمیتی برای ما دارد؟ انرژی یکی از پرکاربردترین مفاهیم در علوم است. مهم‌ترین ویژگی انرژی، قابلیت تبدیل آن از یک شکل به شکل دیگر است. در این فصل خواهیم دید انرژی در «همه چیز و همه جا» وجود دارد؛ اما وقتی به وجود آن پی می‌بریم که منتقل یا تبدیل شود. انتقال انرژی با انجام کار صورت می‌گیرد. در این فصل ابتدا با کار و سپس با انرژی و ویژگی‌های آن آشنا می‌شوید.
کار و انرژی
در زبان روزمره فعّالیت‌هایی همچون دویدن، ضربه زدن و گرفتن توپ در زمین فوتبال را «بازی کردن» می‌گوییم؛ اما نشستن در پشت میز، خواندن کتاب، نوشتن و اندیشیدن را را «کار کردن» می‌نامیم.
فعّالیت (صفحهٔ ۶۳ کتاب درسی)
به فهرست زیر، جمله‌هایی اضافه کنید که واژۀ کار در آنها معنای متفاوتی داشته باشد.
* امروز خیلی کار دارم.
* من در یک شرکت تولید بازی‌های رایانه‌ای کار می‌کنم.
* کار خوبی کردی به من سر زدی.
* بلند کردن وزنه‌ٔ ۲۰۰ کیلوگرمی کار سختی است.
فکر کنید (صفحهٔ ۶۴ کتاب درسی)
در علوم، مفهوم کار را چنان تعریف می‌کنیم که اندازه‌گیری آن ممکن باشد. به نظر شما کار انجام شده در کدام یک از جمله‌های فعّالیت صفحۀ قبل قابل اندازه‌گیری است؟ جمله‌ٔ آخر
اگر پاسخ مثبت است، چگونه کار انجام شده را اندازه می‌گیرید؟ مقدار کار انجام شده به نیرویی که برای انجام آن کار صرف شده و مقدار جابه‌جایی جسم بستگی دارد. با اندازه‌گیری این دو مقدار و ضرب آنها مقدار کار انجام شده را به دست می‌آوریم. (مقدار نیروی لازم برای بلند کردن وزنه برابر وزن جسم است.)
آزمایش کنید (صفحهٔ ۶۴ کتاب درسی)
وسایل و مواد: نیروسنج، متر یا خط‌کش و دو قطعه چوب (یا آجر)
روش آزمایش
۱- نیروسنج را به یکی از چوب‌ها وصل کنید که روی سطح افقی یک میز قرار دارد. (شکل الف)
۲- چوب را به آرامی توسط نیروسنج بکشید تا به مقدار دلخواه (مثلاً ۳۰سانتی‌متر) جابه‌جا شود.
۳- هنگام حرکت جسم به نیروسنج نگاه کنید و مقدار نیروی وارد شده بر قطعۀ آجر را بخوانید و در جدول زیر وارد کنید.
۴- مراحل ۲ و ۳ را برای حالتی که قطعه چوب ۵۰ سانتی‌متر جابه‌جا می‌شود، تکرار کنید.
۵- اکنون دو قطعه چوب را مطابق شکل (ب) روی یکدیگر قرار دهید و مراحل ۲ و ۳ را برای آن تکرار کنید. در این آزمایش نیز باید سعی کنید تا اجسام به آرامی و با سرعت ثابتی جابه‌جا شوند. اگر در یک جابجایی ثابت نیرو دو برابر شود مثلاً: به جابه جایی همان ۰٫۵ متر باشد ولی نیرو را دو برابر کنیم، مقدار کار دو برابر می‌شود پس نیرو و جابه جایی با کار رابطه مستقیم دارد
|
جابه‌جایی (m) |
نیرو (N) |
جابه‌جایی در نیرو |
|
|
آزمایش اول |
۰/۳۰ |
||
|
۰/۵۰ |
|||
|
آزمایش دوم |
۰/۱۵ |
||
|
۰/۲۵ |
در آزمایش بالا دیدید که وقتی به جسمی نیرو وارد می‌کنیم و جسم به آرامی جابه‌جا می‌شود به سادگی می‌توانیم مقدار نیرو و جابه‌جایی را اندازه بگیریم. همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم در علوم نیز کار را به صورتی تعریف می‌کنیم تا بتوانیم مقدار آن را از طریق اندازه‌گیری عامل‌های مؤثر در آن به دست آوریم.
یکی از عامل‌های مؤثر در انجام کار، نیرویی است که به جسم وارد می‌شود. برای یادآوری آنچه در علوم سال ششم در خصوص مفهوم نیرو و اثرهای آن آموختید به شکل زیر توجه کنید
ممکن است سبب شروع حرکت آن شود.
ممکن است سبب سریع‌تر شدن حرکت آن شود.
ممکن است سبب کُند شدن حرکت آن شود.
ممکن است سبب توقف حرکت آن شود.
ممکن است سبب تغییر شکل آن شود.
ممکن است سبب تغییر جهت حرکت آن شود .
علاوه بر نیروی وارد شده به جسم، جابه‌جایی یا تغییر مکان جسم نیز یکی دیگر از عامل‌های مهم در انجام کار است؛ به این ترتیب می‌توان گفت: «هنگامی کار انجام می‌شود که نیروی وارد شده به جسم، سبب جابه‌جا شدن آن شود» (شکل زیر). در کل (الف) نیروی افقی سبب جابه‌جایی افقی و در شکل (ب) نیروی عمودی سبب جابه‌جایی عمودی جسم شده است
در این کتاب تنها به تعریف کار برای حالتی می‌پردازیم که مشابه آزمایشی که انجام دادید، مقدار نیروی وارد شده به جسم ثابت باشد و جسم در جهت نیرو جابه‌جا شود (شکل بالا). در این صورت کار انجام شده روی جسم با رابطۀ زیر تعریف می‌شود:
جابجایی × نیرو = کار
در این رابطه نیرو برحسب نیوتون (N)، جابه جایی برحسب متر (M) و کار بر حسب ژول (J) اندازه‌گیری و بیان می‌شوند.
بیشتربدانید
جیمز ژول در اوایل قرن نوزدهم در منچستر انگلستان به دنیا آمد. ژول آزمایش‌های بسیاری انجام داد تا درک بهتری از مفهوم انرژی به دست آورد و همچنین ماشین‌هایی بسازد که کارایی بیشتری داشته باشند. یکای انرژی در دستگاه بین‌المللی یکاها به پاس خدمات علمی وی، ژول انتخاب شده است.
مثال: شکل زیر وزنه برداری را نشان می‌دهد که با وارد کردن نیروی ۲۰۰۰N ، وزنه‌ای را به آرامی تا ارتفاع ۱/۵m بالای سرش جابه‌جا می‌کند. کار انجام شده توسط این وزنه بردار چقدر است؟
حل: با توجه به فرض‌های مسئله داریم:
نیروی وارد شده به وزنه ازطرف وزنه بردار: ۲۰۰۰ نیوتون
جابه‌جایی وزنه در جهت نیروی وارد شده به آن: ۱/۵ متر
با جایگذاری این مقادیر در رابطۀ کار داریم:
ژول ۳۰۰۰ = (متر) ۱/۵ × (نیوتن) ۲۰۰۰ = جابجایی × نیرو = کار
نیروهایی که کار انجام نمی‌دهند: اگر در مثال بالا وزنه بردار، وزنه را برای چند لحظه بالای سرش نگه دارد یا مطابق شکل زیر شخصی دیوار خانه‌ای را هُل دهد، آیا کاری انجام می‌شود یا خیر؟
شخصی در حال هل دادن دیوار خانه‌ای
با توجه به تعریف کار می‌توان گفت چون در هر دو مورد نیرویی که شخص وارد می‌کند، سبب جابه‌جایی جسم نمی‌شود، پس کار انجام شده توسط این نیروها هم صفر است. اکنون شخصی را درنظر بگیرید که جعبه‌ای در دست دارد و به آرامی راه می‌رود. در این وضعیت خاص نیز، که نیروی دست شخص بر جهت جابه‌جایی جسم عمود است، کاری انجام نمی‌دهد.
وقتی نیرو بر جهت جابه‌جایی عمود باشد، کاری انجام نمی‌دهد.
خود را بیازمایید (صفحهٔ ۶۶ کتاب درسی)
۱- شکل زیر شخصی را نشان می‌دهد که با نیروی افقی ۳۲۵ نیوتونی جعبه‌ای را به اندازۀ ۲ متر در امتداد نیروی وارد شده به آن جابه‌جا می‌کند. کاری که این شخص روی جعبه انجام می‌دهد، چقدر است؟
با توجه به فرض‌های مسئله داریم:
نیروی وارد شده به جعبه از طرف شخص: ۳۲۵ نیوتون
جابه‌جایی جعبه در جهت نیروی وارد شده به آن: ۲ متر
با جای گذاری این مقادیر در رابطه‌ٔ کار داریم:
ژول ۶۵۰ = ۲ × ۳۲۵ = کار
۲- به شکل زیر و عددهای نوشته شده روی آن توجه کنید. برداشت خود را از این شکل با توجه به مفهوم کار بیان کنید. شما کدام روش را برای جابه‌جایی جسم ترجیح می‌دهید؟ دلیل انتخاب خود را توضیح دهید.
برای بالا بردن جسم تا ارتفاع ۱ متری هم می‌توان با اعمال نیروی ۱۰۰ نیوتونی آن را به صورت قائم به اندازه‌ٔ ۱ متر بلند کرد و هم می‌توان با اعمال نیروی ۵۰ نیوتونی به اندازه ۲ متر روی سطح شیبدار هل داد. در هر دو روش مقدار کار انجام شده یکسان است زیرا: جابجایی در جهت نیرو × نیرو=کار
۱۰۰N×۱M=100J = کار انجام شده در امتداد قائم
۵۰N×۲M=100J = کار انجام شده در امتداد سطح شیبدار
جابه جایی جسم روی سطح شیب دار بهتر است. زیرا برای انجام کار میزان انرژی کم تری مورد نیاز است.
هر چیزی که حرکت کند، انرژی دارد
در علوم ششم آموختید که انرژی به شکل‌های گوناگون مانند انرژی حرکتی، گرمایی، نورانی، صوتی و شیمیایی وجود دارد و می‌تواند از شکلی به شکل دیگر تبدیل شود
الف) انرژی شیمیایی سوخت به انرژی حرکتی کشتی تبدیل می‌شود.
ب) انرژی شیمیایی ذخیره شده در چوب به انرژی گرمایی و انرژی نورانی تبدیل می‌شود.
پ) انرژی الکتریکی وارد شده به تلویزیون به انرژی نورانی، انرژی صوتی و انرژی گرمایی تبدیل می‌شود.
فعّالیت (صفحهٔ ۶۷ کتاب درسی)
عبارت‌های زیر را با استفاده از جعبۀ کلمه‌ها کامل کنید.
هر واژه ممکن است یک بار یا بیش از یک بار استفاده شود یا هیچ استفاده‌ای از آن نشود.
گرمایی – صوتی – الکتریکی – شیمیایی – جنبشی – نورانی
الف) در یک رادیو، بخش زیادی از انرژی الکتریکی به انرژی صوتی تبدیل می‌شود.
ب) در یک چراغ قوه، انرژی شیمیایی ذخیره شده در باتری به انرژی الکتریکی تبدیل می‌شود. پس از آن لامپ، انرژی الکتریکی را به انرژی نورانی و انرژی گرمایی تبدیل می‌کند.
وقتی توپی را پرتاب کنیم، توپ شروع به حرکت می‌کند. در این صورت تا هنگامی که توپ در حرکت است، انرژی حرکتی دارد. معمولاً انرژی حرکتی را، انرژی جنبشی می‌نامند. انرژی جنبشی هر جسم، به جرم جسم و مقدار سرعت آن بستگی دارد؛ یعنی هرچه جسمی سنگین‌تر باشد و تندتر حرکت کند، انرژی جنبشی بیشتری دارد.
هر جسمی که حرکت کند، انرژی جنبشی دارد
فکر کنید (صفحهٔ ۶۷ کتاب درسی)
در هریک از حالت‌های زیر انرژی جنبشی (حرکتی) دو جسم را با هم مقایسه کنید.
الف) در شکل زیر هر دو اتومبیل مشابه‌اند، ولی اتومبیل سبز رنگ تندتر از اتومبیل قرمز رنگ حرکت می‌کند. جرم هر دو اتومبیل یکسان است ولی اتومبیل سبز رنگ سرعت بیشتری دارد. بنابراین انرژی جنبشی آن بیشتر است.
ب) در شکل زیر اتومبیل و کامیون با یک سرعت حرکت می‌کنند. سرعت اتومبیل و کامیون یکسان است ولی جرم کامیون بیشتر از جرم اتومبیل است در نتیجه انرژی جنبشی کامیون بیشتر است.
فعّالیت (صفحهٔ ۶۸ کتاب درسی)
با توجه به شکل زیر، هر یک از عبارت‌های زیر را در گروه خود به بحث بگذارید و نتیجه را به کلاس ارائه کنید.
الف) اگر روی جسمی کار انجام دهیم، می‌تواند انرژی جنبشی به دست آورد. جسمی که انرژی جنبشی داشته باشد، می‌تواند کار انجام دهد. وقتی روی جسمی که کار انجام می‌دهیم و انجام کار سبب حرکت آن می‌شود، جسم انرژی جنبشی به دست می‌آورد. جسمی که انرژی جنبشی داشته باشد، حرکت می‌کند. در صورت برخورد این جسم به اجسام دیگر به آن نیروها وارد می‌کند و در صورتی که باعث جابجایی اجسام شود، روی آنها کار انجام داده است.
ب) کار، انرژی را منتقل می‌کند. جسمی که دارای انرژی است با وارد کردن نیرو به جسم دیگر، روی آن کار انجام می‌دهد، یعنی انرژی خود را به جسم دیگر انتقال می‌دهد.
انرژی می‌تواند ذخیره شود
تا اینجا دیدیم که انجام دادن کار روی یک جسم می‌تواند انرژی جنبشی آن را تغییر دهد؛ اما در ادامه خواهیم دید که همیشه این گونه نیست؛ به عبارت دیگر می‌توان روی یک جسم کار انجام داد بدون اینکه انرژی جنبشی آن تغییر کند.
برای مثال، کتابی را در نظر بگیرید که به آرامی و با سرعت ثابت از طبقۀ پایین کتابخانه‌ای به طبقۀ بالای آن جابه‌جا می‌کنیم. به نظر شما در این حالت کار انجام شده روی کتاب به چه شکلی از انرژی تبدیل شده است؟ پاسخ این است که «کار انجام شده» روی کتاب به شکل انرژی پتانسیل گرانشی ذخیره شده است. توجه کنید که در طول مسیر انرژی جنبشی کتاب تغییری نکرده است.
کار انجام شده روی یک جسم می‌تواند به شکل انرژی پتانسیل گرانشی در آن ذخیره شود
آزمایش کنید (صفحهٔ ۶۸ کتاب درسی)
وسایل و مواد: چند گلوله به جرم‌های متفاوت، یک قطعه نخ و یک تکه چوب
روش آزمایش
۱- هرگاه یک سر قطعه نخی را به گلوله‌ای وصل کنیم و سر دیگر نخ را همانند شکل روبه‌رو از نقطه‌ای آویزان کنیم به مجموعۀ نخ و گلوله، آونگ گفته می‌شود.
۲- همانند شکل روبه‌رو یک قطعه چوب را در مسیر حرکت آونگ قرار دهید.
۳- آونگ را از وضعیت قائم منحرف و رها کنید. پس از برخورد گلولۀ آونگ به قطعه چوب، جابه‌جایی آن را اندازه بگیرید.
۴- آزمایش را به ازای چند ارتفاع گلوله نسبت به سطح زمین انجام دهید و جابه‌جایی قطعه چوب را پس از برخورد گلولۀ آونگ با آن یادداشت کنید. هرچه ارتفاع گلوله نسبت به سطح زمین بیشتر باشد، جابجایی قطعه چوب بیشتر است.
۵- آزمایش را برای گلوله‌های دیگری با جرم متفاوت تکرار کنید و نتایج حاصل را در گروه خود به بحث بگذارید و به کلاس درس ارائه کنید. هر چه جرم گلوله بیشتر باشد، جابه‌جایی قطعه چوب بیشتر است. با توجه به مشاهدات بالا می‌توان نتیجه گرفت که هر چه جرم جسم و ارتفاع آن از سطح زمین بیشتر باشد، انرژی آن بیشتر است.
همان‌طور که از آزمایش قبل نتیجه گرفتید، انرژی پتانسیل گرانشی به وزن جسم و ارتفاع جسم از سطح زمین وابسته است.
فکر کنید (صفحهٔ ۶۹ کتاب درسی)
دریافت خود را از شکل زیر با توجه به مفاهیم انرژی جنبشی، انرژی پتانسیل گرانشی و تبدیل انرژی بیان کنید
الف) وقتی سنگ را از زمین بلند کرده و در ارتفاعی نگه داشته‌ایم دارای انرژی پتانسیل گرانشی است.
ب) وقتی سنگ را رها می‌کنیم انرژی پتانسیل گرانشی تبدیل به انرژی جنبشی شده و بیشترین انرژی جنبشی در قبل از لحظه برخورد است.
انرژی پتانسیل به جز شکل گرانشی، شکل‌های دیگری نیز دارد. انرژی ذخیره شده در انواع سوخت‌ها و مواد غذایی از نوع انرژی پتانسیل شیمیایی است. همچنین هرگاه یک نوار لاستیکی یا یک فنر را بکشیم، انرژی پتانسیل کشسانی در آن ذخیره می‌شود.
وقتی نوار لاستیکی یا فنر را رها می‌کنیم، انرژی پتانسیل کشسانی ذخیره شده در آن می‌تواند به شکل انرژی جنبشی آزاد شود.
کمان کشیده شده دارای انرژی پتانسیل کشسانی است با رها کردن زه (کش) کمان انرژی پتانسیل ذخیره شده به انرژی جنبشی تیر تبدیل می‌شود.
آیا می‌دانید
زردپی (تاندون) آشیل که در پشت پا قرار دارد، همانند یک فنر طبیعی عمل می‌کند. این زردپی (تاندون) با کشیده شدن و سپس رها شدن، انرژی پتانسیل کشسانی را ذخیره و سپس آزاد می‌کند. این عمل فنر گونه، مقدار فعّالیتی را که عضله‌های پا هنگام دویدن باید انجام دهند، کاهش می‌دهد.
مقدار کل انرژی ثابت می‌ماند
در این فصل آموختید که کار انجام شده روی یک جسم سبب می‌شود شکلی از انرژی به شکلی دیگر تبدیل شود؛ برای مثال وقتی توپی را پرتاب می‌کنیم، انرژی شیمیایی ذخیره شده در بدن ما به انرژی جنبشی و انرژی پتانسیل گرانشی توپ تبدیل می‌شود. همان‌طور که دیده می‌شود، حتی در یک فعّالیت ساده چندین تبدیل انرژی وجود دارد.
وقتی در هر ثانیه مقداری انرژی الکتریکی، مثلاً ۱۰ ژول، به یک لامپ روشنایی داده شود، باید در هر ثانیه همان مقدار انرژی نورانی و گرمایی از لامپ خارج شود.
تبدیل انرژی در یک مدار الکتریکی ساده
بررسی انواع مختلف انرژی و تبدیل آن از شکلی به شکل دیگر به یکی از بزرگ‌ترین قانون‌ها در فیزیک به نام قانون پایستگی انرژی انجامیده است که تاکنون هیچ استثنایی برای آن دیده نشده است. این قانون به شکل زیر بیان می‌شود:
انرژی هرگز به وجود نمی‌آید یا از بین نمی‌رود. تنها شکل آن تغییر می‌کند و مقدار کل آن ثابت می‌ماند.
خود را بیازمایید (صفحهٔ ۷۰ کتاب درسی)
با توجه به قانون پایستگی انرژی در شکل زیر جای خالی را روی نمودار انرژی یک خودرو کامل کنید. ۹۰۰ ژول به انرژی گرمایی تبدیل می‌شود.
بدن ما به انرژی نیاز دارد
بدن ما در همۀ مواقع به انرژی نیاز دارد. موقع راه رفتن، دویدن، خندیدن و صحبت کردن انرژی مصرف می‌کنیم. وقتی آرام نشسته‌ایم، بدن ما در حال مصرف انرژی است؛ حتی موقع خواب هم انرژی مصرف می‌کنیم. وقتی خوابیم، بدن ما انرژی مصرف می‌کند تا قلب و شش‌های ما به کار ادامه دهند؛ اما وقتی بیدار می‌شویم، انرژی بیشتری مصرف می‌کنیم. بعضی کارها مثل دویدن، پریدن یا کارهای سخت به انرژی زیادی نیاز دارند.
شش‌های ما اکسیژن هوا را می‌گیرند. قلب با عمل تلمبه‌ای، اکسیژن خون و همچنین غذای جذب شده در خون را به جاهای مورد نیاز بدن می‌رساند.
بدن ما انرژی مورد نیاز این فعّالیت‌ها را از مواد غذایی که می‌خوریم به دست می‌آورد.
در علوم ششم دیدیم که انرژی ذخیره شده در خوراکی‌ها به شکل انرژی شیمیایی است و مقدار آن را می‌توان با واحد کیلو ژول (kJ) یا کیلو کالری (kcal) بیان کرد؛ به این ترتیب می‌توان گفت در هر گرم از غذایی که می‌خوریم، مقداری انرژی شیمیایی نهفته است که معمولاً آن را با یکای کیلو ژول بر گرم (kJ/g) بیان می‌کنند؛ برای مثال، وقتی می‌گوییم انرژی شیمیایی شیر معمولی ۲٫۷ کیلو ژول بر گرم است، منظور ما این است که در هر گرم شیر معمولی ۲٫۷ کیلو ژول انرژی شیمیایی ذخیره شده است. در جدول زیر انرژی شیمیایی بعضی از غذاهای آمادۀ مصرف داده شده است.
|
خوراکی |
انرژی |
|
سیب زمینی |
۳/۹ |
|
غلات |
۵ |
|
بستنی (وانیلی) |
۹/۳ |
|
نان لواش |
۱۱/۳ |
|
شکر |
۱۶/۸ |
|
کیک (ساده) |
۱۸ |
|
روغن نباتی |
۳۲/۲ |
|
شیر کم چرب |
۱/۸ |
|
شیر پرچرب |
۳ |
|
حبوبات |
۵ |
|
مرغ |
۶/۷ |
|
تخم مرغ (آبپز) |
۶/۸ |
|
گوجه فرنگی |
۰/۹ |
|
سیب |
۲/۴ |
|
موز |
۳/۶ |
معمولاً انرژی خوراکی‌های بسته‌بندی شده را برحسب کیلوکالری می‌نویسند. هر کیلو کالری معادل ۴۲۰۰ ژول است؛ به این ترتیب داریم: ۱kcal = 4200J
خود را بیازمایید (صفحهٔ ۷۱ کتاب درسی)
مقدار انرژی ای که بدن ما با خوردن یک تخم مرغ آب پز (حدود ۶۰ گرم)، یک گوجه فرنگی (حدود ۵۰ گرم) و یک نان لواش (حدود ۱۰۰ گرم) کسب می‌کند، چقدر است؟
با توجه به جدول ۱، انرژی تخم مرغ آب پز kJ/g 8/6، انرژی گوجه فرنگی kJ/g 9/0 و انرژی نان لواش kJ/g 3/11 است بنابراین:
مقدار انرژی که بدن ما با خوردن یک تخم مرغ آب پز کسب می‌کند، برابر است با: $۶/۸\times 60=480KJ/G$
مقدار انرژی که بدن ما با خوردن یک نان لواش کسب می‌کند، برابر است با: ۱۱/۳×۱۰۰=۱۱۳۰KJ/G
مقدار انرژی که بدن ما با خوردن یک تخم مرغ آب پز، یک گوجه فرنگی و یک نان لواش کسب می‌کند برابر است با: KJ/G 1583=1130+45+408
فعّالیت (صفحهٔ ۷۲ کتاب درسی)
فهرستی از غذاهایی را که در یک روز معین مصرف می‌کنید به همراه مقدار تقریبی آنها تهیه کنید. با توجه به این فهرست تعیین کنید که در این روز معین، بدن شما چه مقدار انرژی از این مواد غذایی کسب می‌کند.
فکر کنید (صفحهٔ ۷۲ کتاب درسی)
دریافت خود را از شکل زیر با توجه به مفاهیمی که در این فصل فرا گرفتید، بیان کنید.
انرژی نورانی خورشید در گیاه به انرژی پتانسیل شیمیایی تبدیل می‌شود. گیاه با استفاده از انرژی پتانسیل شیمیایی حاصل از عمل فتوسنتز و انرژی پتانسیل شیمیایی املاح معدنی موجود در خاک رشد می‌کند. با افزودن این سبزیجات به غذا، انرژی شیمیایی آنها در بدن ذخیره شده و هنگام انجام فعالیت به انرژی جنبشی (حرکتی) تبدیل می‌شود.
نمودار زیر متوسط انرژی مورد نیاز در یک شبانه روز را برای افراد مختلف نشان می‌دهد. به طور طبیعی پسران و مردان نسبت به دختران و زنان، کمی بیشتر به انرژی نیاز دارند. این موضوع در نمودار نیز دیده می‌شود.
آیا می‌دانید
بدن ما برای هریک از فعّالیت‌های روزانه، مقدار معینی انرژی مصرف می‌کند. اگر مدت یا سرعت هر فعّالیت تغییر کند، مقدار انرژی مصرف شده نیز تغییر خواهد کرد. معمولاً برای بیان مقدار انرژی مصرف شده از کمیتی به نام آهنگ مصرف انرژی استفاده می‌کنند. منظور از این کمیت این است که در یک زمان معین (مثلاً یک دقیقه) چه مقدار انرژی مصرف می‌شود؛ به عنوان مثال، آهنگ مصرف انرژی برای راه رفتن معمولی ۱۶ کیلو ژول در دقیقه است و این بدان معناست که برای هر دقیقه راه رفتن معمولی، بدن ما حدود ۱۶ کیلو ژول انرژی مصرف می‌کند.
فکر کنید (صفحهٔ ۷۲ کتاب درسی)
انرژی مورد نیاز یک نوجوان فعال و در حال رشد برای یک شبانه روز به طور متوسط بین ۱۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ کیلو ژول است. با توجه به نتیجۀ خود را بیازمایید صفحه ۷۱، آیا این وعدۀ غذایی برای صبحانۀ یک نوجوان در سنّ و سال شما کافی است یا خیر؟ به طور کلی متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که یک سوم انرژی دریافتی روزانه باید از وعده‌ٔ صبحانه به دست آید، بنابرانی انرژی یک نوجوان فعال و در حال رشد از وعده‌ٔ صبحانه باید حدود ۳۳۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلو ژول باشد.
kJ3300=3+10000
kJ 4000=3+12000
با خوردن مواد غذایی ذکر شده در خود را بیازمایید صفحه‌ی ۷۱، تنها ۱۵۸۳ کیلو ژول توسط بدن کسب می‌شود، بنابراین این مواد غذایی برای صبحانه‌ٔ یک نوجوان کافی نیست.
دانلود نمونه سؤالات امتحانی نوبت اول و دوم
| نام نمونه سؤال | دوره تحصیلی | نام درس | نوبت امتحانی | دانلود رایگان PDF | دانلود فایل word |
|---|---|---|---|---|---|
| قرآن هفتم نوبت اول | هفتم | قرآن | نوبت اول | ||
| قرآن هشتم نوبت اول | هشتم | قرآن | نوبت اول | ||
| علوم هفتم نوبت اول | هفتم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| علوم هشتم نوبت اول | هشتم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| علوم نهم نوبت اول | نهم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| مطالعات اجتماعی هفتم نوبت اول | هفتم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| مطالعات اجتماعی هشتم نوبت اول | هشتم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| مطالعات اجتماعی نهم نوبت اول | نهم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| عربی هفتم نوبت اول | هفتم | عربی | نوبت اول | ||
| عربی هشتم نوبت اول | هشتم | عربی | نوبت اول | ||
| عربی نهم نوبت اول | نهم | عربی | نوبت اول | ||
| آمادگی دفاعی نهم نوبت اول | نهم | آمادگی دفاعی | نوبت اول | ||
| املای فارسی هفتم نوبت اول | هفتم | املای فارسی | نوبت اول | ||
| مطالعات اجتماعی هفتم نوبت اول | هفتم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| مطالعات اجتماعی هشتم نوبت اول | هشتم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| مطالعات اجتماعی نهم نوبت اول | نهم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| ریاضی هفتم نوبت اول | هفتم | ریاضی | نوبت اول | ||
| ریاضی هشتم نوبت اول | هشتم | ریاضی | نوبت اول | ||
| ریاضی نهم نوبت اول | نهم | ریاضی | نوبت اول | ||
| تفکر هفتم نوبت اول | هفتم | تفکر و سبک زندگی | نوبت اول | ||
| تفکر هشتم نوبت اول | هشتم | تفکر و سبک زندگی | نوبت اول | ||
| انشای فارسی هفتم نوبت اول | هفتم | انشای فارسی | نوبت اول | ||
| انشای فارسی هشتم نوبت اول | هشتم | انشای فارسی | نوبت اول | ||
| انشای فارسی نهم نوبت اول | نهم | انشای فارسی | نوبت اول | ||
| دفاعی نهم نوبت اول | نهم | آمادگی دفاعی | نوبت اول | ||
| املای فارسی هفتم نوبت اول | هفتم | املای فارسی | نوبت اول | ||
| املای فارسی هشتم نوبت اول | هشتم | املای فارسی | نوبت اول | ||
| املای فارسی نهم نوبت اول | نهم | املای فارسی | نوبت اول | ||
| مطالعات هفتم نوبت اول | هفتم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| مطالعات هشتم نوبت اول | هشتم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| مطالعات نهم نوبت اول | نهم | مطالعات اجتماعی | نوبت اول | ||
| پیام های آسمانی هفتم نوبت اول | هفتم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| پیام های آسمانی هشتم نوبت اول | هشتم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| پیام های آسمانی نهم نوبت اول | نهم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| پیام های آسمانی هفتم نوبت اول | هفتم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| پیام های آسمانی هشتم نوبت اول | هشتم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| پیام های آسمانی نهم نوبت اول | نهم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| ریاضی هفتم نوبت اول | هفتم | ریاضی | نوبت اول | ||
| ریاضی هشتم نوبت اول | هشتم | ریاضی | نوبت اول | ||
| ریاضی نهم نوبت اول | نهم | ریاضی | نوبت اول | ||
| تفکر هفتم نوبت اول | هفتم | تفکر و سبک زندگی | نوبت اول | ||
| تفکر هشتم نوبت اول | هشتم | تفکر و سبک زندگی | نوبت اول | ||
| سؤالات آزمون عربی هفتم نوبت اول | هفتم | عربی | نوبت اول |
|
|
| سؤالات آزمون عربی هفتم نوبت اول | هفتم | عربی | نوبت اول |
|
|
| سؤالات آزمون عربی هشتم نوبت اول | هشتم | عربی | نوبت اول |
|
|
| سؤالات آزمون عربی هشتم نوبت اول | هشتم | عربی | نوبت اول | ||
| سؤالات آزمون عربی نهم نوبت اول | نهم | عربی | نوبت اول | ||
| سؤالات آزمون عربی نهم نوبت اول | نهم | عربی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون آمادگی دفاعی نهم نوبت اول | نهم | آمادگی دفاعی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون علوم تجربی هفتم نوبت اول | هفتم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون علوم تجربی هفتم نوبت اول | هفتم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون علوم تجربی هشتم نوبت اول | هشتم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون علوم تجربی هشتم نوبت اول | هشتم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون علوم تجربی هشتم نوبت اول | هشتم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون علوم تجربی نهم نوبت اول | نهم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون علوم تجربی نهم نوبت اول | نهم | علوم تجربی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون پیام های آسمانی هفتم نوبت اول | هفتم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون پیام های آسمانی هشتم نوبت اول | هشتم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون پیام های آسمانی نهم نوبت اول | نهم | پیام های آسمانی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون قرآن هفتم نوبت اول | هفتم | قرآن | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون قرآن هفتم نوبت اول | هفتم | قرآن | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون قرآن هشتم نوبت اول | هشتم | قرآن | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون قرآن هشتم نوبت اول | هشتم | قرآن | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون قرآن نهم نوبت اول | نهم | قرآن | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون قرآن نهم نوبت اول | نهم | قرآن | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون ریاضی هفتم نوبت اول | هفتم | ریاضی | نوبت اول |
| |
| سوالات آزمون ریاضی هفتم نوبت اول | هفتم | ریاضی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون ریاضی هشتم نوبت اول | هشتم | ریاضی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون ریاضی هشتم نوبت اول | هشتم | ریاضی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون ریاضی نهم نوبت اول | نهم | ریاضی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون ریاضی نهم نوبت اول | نهم | ریاضی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون تفکر هفتم نوبت اول | هفتم | تفکر و سبک زندگی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون تفکر هشتم نوبت اول | هشتم | تفکر و سبک زندگی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون زبان انگلیسی هفتم نوبت اول | هفتم | زبان انگلیسی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون زبان انگلیسی هفتم نوبت اول | هفتم | زبان انگلیسی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون زبان انگلیسی هشتم نوبت اول | هشتم | زبان انگلیسی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون زبان انگلیسی هشتم نوبت اول | هشتم | زبان انگلیسی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون زبان انگلیسی نهم نوبت اول | نهم | زبان انگلیسی | نوبت اول | ||
| سوالات آزمون زبان انگلیسی نهم نوبت اول | نهم | زبان انگلیسی | نوبت اول |
